Een gesprek met Derya Yüksek die doctoreerde aan de VUB met een project van vredesopbouw in Cyprus.
Na de opspliting van het eiland in 1974 in een Grieks en een Turks deel heerst een gespannen vrede op het eiland. Er waren enkele ernstige pogingen om de vrede meer duurzaam te maken, maar de opname van Grieks Cyprus in de EU in 2004 zonder voorwaarden namen voor het zuiden de wortel weg om tot een vredesakkoord te komen met het noordelijk Turks deel. Meer recentelijk gaat het de slechte kant op met de tribale Turkse geopolitiek en toenemende spanningen na de vondst van gasvoorraden in de buurt van het eiland.
Derya Yüksek trok naar Nicosia en bracht er Turkse en Griekse Cyprioten bij elkaar om samen aan een mediaproject te werken. “De etnocentrische retoriek in de media, maar ook in het onderwijs, helpt niet om tot een duurzame vrede te komen. Het doel was om na te gaan hoe we via het samenbrengen van die mensen in een participatief gemeenschapsmediaproject aan conflicttransformatie konden doen.”
Daarbij ging het over het samen maken van on-line radio, artikels en videoreportages. Een belangrijke rol werd gepeeld door het ‘Community media centre‘ dat opgezet werd met de steun van de VN.
“Uit het project blijkt dat gemeenschapsmedia sterk kunnen bijdragen tot het vermijden van conflicten. Door samenwerking rond thema’s die alle deelnemers aanbelangen, zoals milieu, verdwijnt het vijandbeeld en wordt de boodschap ook naar de rest van de gemeenschappen uitgedragen. Het is de bedoeling om die conclusie van de studie nu verder te verspreiden.”
Categorie: Oorlog en Vrede
Waalse wapenexport daalt spectaculair
“Waalse wapenexport boomt” waren de koppen in de gewestelijke media eerder deze week. “2,6 miljard aan vergunningen werd in 2019 afgeleverd, bijna een verdriedubbeling ten opzichte van 2018”.
De gretigheid van de Vlaamse mediabubbel om de Belgische wapenhandel als een zuiver Waals gegeven af te spiegelen verdient enkele kanttekeningen en verbergt de medeverantwoordelijkheid langs Vlaamse kant.
Niet dat de gerapporteerde cijfers niet kloppen: de stijging was er wel degelijk, en dat FN Herstal één van de belangrijkste wapenproducenten is, is ook geen nieuws, net zoals het feit dat het bedrijf in handen is van de Waalse overheid die bovendien ook haar goedkeuring geeft aan export naar Saoedie Arabië en co. Maar dat Vlaanderen “eigenlijk geen wapenindustrie heeft en ook streng toeziet op waar de wapens terecht komen”, zoals VRT-journalist Jens Franssen op VRT begin deze week stelde, klopt niet. Bovendien speelt Vlaanderen ook een cruciale rol in de Waalse wapenexport.
“De Vlaamse wapenindustrie heeft het voordeel dat haar wapens er cleaner uitzien, maar ze maken evengoed dodelijke slachtoffers”
Het ziet ernaar uit dat de Waalse wapenexport naar Saoedi Arabië dit jaar sterk zullen dalen, maar dat zal te danken zijn aan de juridische acties van Vredesactie en vredesorganisaties over de taalgrens, niet aan de Waalse regering van Elio Di Rupo.
Stefanie van Vredesactie: “Nog niet alle cijfers zijn bekend, maar de wapenexport naar Saoedi Arabië zijn in de eerste zes maanden van 2020 ineengezakt.”
De stijging van de Waalse wapenexport in 2019 kwam vooral door het (nieuw) contract voor de levering van geschutskoepels voor tanks aan het Canadees moederbedrijf door de firma John Cockeril, dat niet in handen is van de Waalse overheid. De wapenleveringen door FN Herstal aan de Saoedis werden eerder dit jaar geschorst. De rechter gaf wel groen licht voor de levering van de geschutskoepels van John Cockeril, omdat die naar de Koninklijke Garde gaan en niet naar het leger. Een twijfelachtig argument volgens Vredesactie, aangezien de Koninklijke Garde meer is dan gewoon een bewakingsgroep maar ook betrokken was bij de moord op Jamal Khashoggi en andere dissidenten. Vredesactie laat het niet bij die beslissing en is en nieuwe rechtszaak gestart.
Wat niet vermeld werd in de lokale media is dat de Waalse wapenexport hoogstwaarschijnlijk via de Antwerpse haven verloopt. ‘Hoogstwaarschijnlijk’, omdat de haven weigert om gegevens over de wapentransporten bekend te maken of zelfs op te vragen en dus strikt gezien slechts vermoed wordt dat Antwerpen de draaischijf is van de wapentrafiek naar Saoedi Arabië.
Continue reading “Waalse wapenexport daalt spectaculair”
Verdrag tegen kernwapens in werking, nu nog een publiek debat in België
Op 22 januari 2021 treedt het nieuw verdrag tegen kernwapens in werking. “Dit is relevant, aanzien het bijvoorbeeld een impact heeft op de financiering van de kernwapenproductie die in private handen is”, zegt Ludo De Brabander van Vrede vzw. Hij pleit voor meer transparantie als het over de in België opgestelde kernwapens gaat.
“Er is nood aan een nieuwe bewustwording ter zake bij zowel politiek als media.”
De activering van het verdrag gebeurt automatisch nadat Honduras als vijftigste land het verdrag had geratificeerd. Ludo De Brabander : “Eigenlijk is dit verdrag, dat in 2017 opgesteld werd, een aanvulling op Artikel VI van het non-proliferatie verdrag (NPV of NPT). Dat stelt dat er een volledige kernontwapening moet komen, maar het bevat geen timing of modaliteiten. Dit nieuw verdrag moet dus gezien worden als een uitvoering van Artikel VI van het NPV.”
Op enkele notoire uitzonderingen na (Indië, Israël, Pakistan, Noord Korea) hebben zowat alle landen ter wereld het NPV ondertekend en geratificeerd, maar slechts 124 landen waren betrokken bij de opstelling van het nieuw ontwapeningsakkoord. Dat is te verklaren doordat de vijf oorspronkelijke kernmachten, gesteund door hun vazallen (bijvoorbeeld in NAVO-context), Artikel VI van het NPV niet wensen uit te voeren en daarom het nieuw verdrag niet zagen zitten. België was destijds één van de landen die probeerden het verdrag tegen te houden. Continue reading “Verdrag tegen kernwapens in werking, nu nog een publiek debat in België”
Buitenlandse Militaire Basissen: meer Amerikanen in België en Turken in Afrika
Met Ludo De Brabander van Vrede vzw nemen we de problematiek door van de buitenlandse militaire basissen , die zich onttrekken aan de wetgeving van de landen waar ze gevestigd zijn. Dit geldt vooral voor de VSA, die mogelijk nieuwe basissen in België zullen openen. We kijken ook eens naar de plannen van Turkije.
Met bijna achthonderd basissen hebben we het nog altijd vooral over de VSA, maar ook anderen breiden hun militaire aanwezigheid buiten het eigen territorium uit. Zo belicht Ludo De Brabander ook de toenemende buitenlandse ambities van Turkije in Afrika, vooral om aan de stijgende nood aan energie te voldoen. Daarbij stijgt de spanning met Griekenland, en mogelijk meer nog met Egypte.
In Europa zal in Duitsland een aantal basissen ontruimd worden. De VSA trekken zich echter niet terug, maar verplaatsen hun militairen gewoon naar andere landen, waaronder België. Dat zal er mogelijk toe leiden dat hier nieuwe Amerikaanse basissen zullen geopend worden. Daarvoor werd geen toestemming gevraagd, en niemand lijkt ervan wakker te liggen.
Eén van de belangrijkste problemen met de militaire basissen is dat ze zich volledig onttrekken aan de regels van de landen waar ze gevestigd zijn. Dit brengt problemen mee van niet vervolgd seksueel geweld, undercoveroperaties, folterpraktijken, ontvoering (‘rendition’) en illegale gevangenissen (Guantanamo). Meer recent werd ook duidelijk dat sommige militaire basissen zwaar vervuild zijn, bijvoorbeeld met PFAS, een hoog kankerverwekkend middel dat vroeger frequent gebruikt werd in brandweerschuim op vliegbasissen. In Okinawa krijgen de lokale autoriteiten zelfs geen toegang tot de basis om de vervuiling te onderzoeken.
Nagorno-Karabach: opnieuw oorlog in de Europese rand
We bellen met Francis Jorissen van vzw Vrede en Uitpers.be voor achtergrond bij de oorlog tussen Armenië en Azerbeidzjan over Nagorno-Karabach.
“Neen, het bestand dat overeengekomen is, zal niet stand houden.”
Van 1992 tot 1994 voerden de twee landen al een oorlog over het etnisch-Armeens gebied in Azerbeidzjan. Er kwam een wapenstilstand, maar nooit een vredesakkoord, waardoor het conflict bleef sluimeren.
Ondertussen versterkte vooral Azerbeidzjan haar leger, en recentelijk is de steun vanuit Turkije onder Erdogan voor Azerbeidzjan veel explicieter geworden. Er is zelfs sprake van de levering van Syrische huurlingen aan Azerbeidzjan door Turkije. Armenië wordt dan weer gesteund door Rusland, waarmee het samen in de militaire CSTO- alliantie zit. Dat Rusland anderzijds de grootste wapenleverancier was voor Azerbeidzjan toont de complexiteit van de allianties. Israël levert niet alleen drones aan het islamitische Azerbeidzjan, het heeft er ook een wapenfabriek, en het Israëlisch leger kan gebruik maken van Azerische militaire basissen. Dat Israël de aartsvijand steunt van het land dat het slachtoffer werd van een genocide heeft ook te maken met het feit dat Iran historisch op gespannen voet leeft met Azerbeidzjan.
Gisteren werd een bestand overeengekomen tussen de partijen, maar volgens Jorissen is er weinig kans dat het nageleefd wordt.
Waalse wapenexports via Antwerpen hervat
In maart verkreeg Vredesactie de opschorting van 17 wapenexportvergunningen naar Saoedi-Arabië. Nu blijkt dat Waals deelpremier Di Rupo amper een maand na de uitspraak van de Raad van State opnieuw zes vergunningen heeft verleend voor exports naar Saoedi-Arabië.
Vredesactie doet een oproep aan de burgers om wapentransporten te melden.
In maart dit jaar schorste de Raad van State 17 vergunningen naar Saoedi-Arabië voor de Waalse wapenbedrijven FN Herstal, Mecar en John Cockerill. Onderzoek toonde vorig jaar aan dat wapens van deze drie bedrijven ingezet worden in de oorlog in Jemen. Dat werd door de Raad van State in strijd geacht met minimale ethische criteria.
Ondanks de uitspraak van de Raad van State blijkt uit cijfers van de Canadese douane dat er in mei, twee maanden na het arrest, voor 137 miljoen euro aan onderdelen van gepantserde voertuigen werd geëxporteerd van België naar Canada. In Canada worden deze Belgische geschutskoepels geassembleerd en verder geëxporteerd naar Saudi-Arabië. Het Waals Gewest bevestigt nu dat de deelpremier Elio Di Rupo zes nieuwe vergunningen heeft verleend in april en juli voor de levering van geschutskoepels en vuurwapens aan Saoedi-Arabië.
We bellen Mattijs van Vredesactie: “De Waalse regering heeft de vergunningen ingetrokken om nieuwe te kunnen uitschrijven. Daardoor werd de lopende schorsingsprocedure zonder voorwerp en zinloos. De regering had de verplichting om dat te melden, maar heeft dat nagelaten.” Continue reading “Waalse wapenexports via Antwerpen hervat”
Waarom de reductie van het aantal atoombommen toch geen goed nieuws betekent
In 2019 daalde het aantal aantal kernkoppen wereldwijd van 13.900 naar 13.500. Toch was er vooral slecht nieuws als het over nuclaire bewapening gaat, aldus Ludo De Brabander van Vrede vzw.
“De daling in 2019 is het gevolg van een aantal akkoorden uit het verleden tussen de de VSA en Rusland, en vooral het New START verdrag van 2010. Dat bevat afspraken over de reductie van het aantal strategische nucleaire wapens. Het probleem is dat dat verdrag in 2021 afloopt en mogelijks niet verlengd wordt. De VS eist dat China in het verdrag stapt, maar China ziet dat niet zitten”
RC: Rusland en de VSA hebben elk ongeveer 6.000 kernkoppen, China heeft er 320.
Ludo De Brabander: “Het argument dat China moet meestappen is een drogreden om het verdrag te kunnen afvoeren. China heeft gezegd dat het wil deelnemen, als de VSA en Rusland hun arsenalen eerst reduceren tot hun niveau, wat natuurlijk ook een manier is om ‘neen’ te zeggen. Maar de prioriteit zou toch moeten zijn om de grote arsenalen van de VSA en Rusland af te bouwen; daarna zouden de andere er ook bij betrokken kunnen worden, niet alleen China maar ook Frankrijk en het VK. ” Continue reading “Waarom de reductie van het aantal atoombommen toch geen goed nieuws betekent”
Waals-Antwerpse wapentrafiek naar Saoedie Arabië aan banden, voorlopig
Vredesactie slaagde erin om de export van Waalse wapens naar Soedie Arabië aan banden te leggen. Het stilleggen van de wapenhandel is niet alleen een streep door de rekening van het Waals gewest maar ook van de Antwerpse haven en Katoennatie, die de export faciliteerden. De strijd is echter nog niet gestreden.
We bellen met Bram Vranken van Vredesactie: ” De haven van Antwerpen is al een tijd de draaischijf voor de doorvoer van Belgische wapens naar Saoedi Arabië. In mei 2019 was er een eerste passage van de Bahri Yanbu. In januari zou het schip opnieuw Antwerpen aandoen dus we wisten dat de kans groot was dat er weer wapens zouden opgepikt worden. We hebben toen actie gevoerd aan de poorten van Katoennatie waar de wapens opgeslagen lagen. Door die druk heeft het schip de wapens niet kunnen oppikken.”.
Noot: Huidig havenschepen Annick De Ridder stelt geen weet te hebben van wapentrafieken naar Saoedie Arabie en weigert informatie op te vragen bij andere overheden. Annick De Ridder werkte van 2011 tot 2014 voor Katoennatie. Continue reading “Waals-Antwerpse wapentrafiek naar Saoedie Arabië aan banden, voorlopig”
Waarom er opnieuw F-16's naar Irak en Syrië moeten
Er heeft zich een opmerkelijke parlementaire meerderheid gevormd die oproept om opnieuw F16’s te sturen naar Irak en Syrië ‘omdat IS zich hergroepeert’.
Ludo De Brabander (Vrede vzw): “Dit gaat niet over de strijd tegen IS”.
Ludo De Brabander: “Er liggen resoluties voor in het parlement die gaan over een vraag van het Centraal Commando van de VSA om opnieuw aan haar ‘Inherent Resolve‘ actie tegen IS/Daesh deel te nemen. Concreet gaat het over de inzet van vier gevechtsvliegtuigen voor een jaar lang vanaf oktober. De zaak zal 20 miljoen euro kosten.”
Vrede noemt de missie ‘illegaal’.
Ludo De Brabander: “Eén van de problemen die we hebben met de missie is juridisch: het is geen VN-operatie en dat zou nochtans moeten. Een optreden in het buitenland vereist een VN-mandaat volgens Hoofdstuk 7 van het VN handvest, en dat mandaat is er niet. Het gaat hier over een actie van een groep van 13 landen onder leiding van de VSA. Er is enkel een verwijzing naar resolutie 2249 van november 2015. We zien dat het internationaal recht de laatste jaren zeer ruim wordt geïnterpreteerd maar hier is de zaak zeer duidelijk: er is geen mandaat.”
“De resoluties die in het parlement voorliggen gaan niet over de strijd tegen IS, maar over België dat zich een goede bondgenoot wil tonen van de VS.”
RC: De vliegtuigen zouden ingezet worden in Syrië en Irak. De acties in Irak zouden wel legaal zijn omdat ze op vraag komen van de Iraakse regering, net zoals de Russen actief zijn in Syrië op vraag van de Syrische overheid. Continue reading “Waarom er opnieuw F-16's naar Irak en Syrië moeten”
Geen austeriteit voor de militaire budgetten in 2019
In 2019 stegen de militaire uitgaven met bijna 4% naar 1917 miljard $. We overlopen de cijfers van het Zweeds onderzoeksinstituut SIPRI met Ludo de Brabander van Vrede vzw.
Ludo De Brabander: “Bijna 40% van de militaire uitgaven gebeuren door de VSA. China staat op een verre tweede plaats en dan volgen Indië, Rusland en Saoedie Arabië. De stijging van de uitgaven in Indië is zorgwekkend gezien het conflict met Pakistan. De daling van de uitgaven van Saoedie Arabië is dan weer opvallend. Door de lagere olieprijzen zullen de inkomsten van het land sterk dalen en de militaire uitgaven onder druk komen. Ik vermoed dat de komende jaren ook het Russisch defentiebudget om dezelfde reden onder druk zal staan. De VSA onder Trump, anderzijds, had plannen om de militaire uitgaven de komende jaren sterk te doen stijgen. Het valt af te wachten wat de impact van de corona-crisis hierop zal zijn.”
“Veel productiever dan het klassiek militair denken van Jonathan Holslag zou het zijn om terug te keren naar de onderhandelingstafel. Die methode leidde in de jaren ’70 tot ontwapening.”
“Er staat veel druk op de Europese landen om meer uit te geven aan de bewapening door de beslissing van de NAVO in 2014 om de militaire uitgaven te verhogen tot 2% van het bruto binnenlands product. Binnen dat budget zou 20% moeten gespendeerd worden aan de aankoop van militair materieel. Uit een eigen NAVO-rapport blijkt dat Europa en Canada tegen 2024 gecumuleerd 400 miljard € extra zullen uitgegeven hebben.”
RC: In een stuk in een weekblad pleitte Jonathan Holslag voor extra militaire uitgaven en de aankoop van de Amerikaanse F-35 gevechtsvliegtuigen. ‘De nood aan investeringen in ziekenhuizen en scholen doet niets af aan het belang van veiligheid.’ Continue reading “Geen austeriteit voor de militaire budgetten in 2019”