Op de tweejaarlijkse NAVO-top in Madrid, eind juni, werd een Nieuw Strategisch Concept goedgekeurd. China en Rusland worden expliciet rivalen genoemd, en de NAVO herbevestigt de focus op atoomwapens.
Ludo De Brabander (Vrede vzw): “De NAVO zegt dat ze ontwapening bepleit maar de NAVO-lidstaten hebben de militaire budgetten nog nooit zo verhoogd als nu. Het ICAN rapport toon ook aan dat de VSA veruit de grootste investeerders zijn in kernwapens. Het argument is dan dat de NAVO voor democratie en internationale orde zou staan, in tegenstelling tot China en Rusland. Toch is bijvoorbeeld NAVO-lidstaat Turkije een autoritaire staat die het internationaal recht niet respecteert, evenmin als de VSA trouwens.”
“België heeft ondertussen al beslist om 20 miljard uit te geven aan militair materieel. Opvallend is dat het niet alleen gaat om verdedigingsmaterieel, maar ook om interventiewapens. Er is inderdaad een verwaarlozing geweest van defensie, maar die is deels het gevolg van de keuze voor bijvoorbeeld dure gevechtsvliegtuigen.” Continue reading “NAVO top-madrid: Europa hangt kar achter confrontatiepolitiek”
Categorie: Europa
Alle uitzendingen met betrekking tot Europa
Crisis in Bulgarije rond Oekraïne en Noord-Macedonië
Na drie verkiezingen kwam er in Bulgarije een pro-Europees bestuur, maar de coalitieregering van Kiril Petkov heeft een vertrouwensmotie in juni niet overleefd door onenigheid rond het EU-lidmaatschap van Noord-Macedonië. Ook de situatie in Oekraïne zorgt voor spanningen.
De val komt er nadat de partij van zanger Salvi Trifonov haar steun opzegde. Ook hier spelen nationalistische reflexen een rol, met Petkov die een pro-EU lijn volgt terwijl Trifonov de toetreding van Noord-Macedonië tot de EU niet ziet zitten.
Freddy De Pauw (Uitpers): “Voor veel Bulgaren is Noord-Macedonië eigenlijk Bulgaars, een discussie over identiteit waarvan extreemrechts profiteert. De toetreding van Noord-Macedonië en Albanië zijn aan elkaar gekoppeld, en die twee landen hebben zich de afgelopen week kwaad gemaakt.” De blokkering door Bulgarije irriteert Albanië en Noord-Macedonië, vooral omdat tezelfdertijd de EU-toetreding van Oekraïne door de procedurele molen gejaagd wordt.
De politieke spanningen reiken ook verder dan het Noord-Macedonisch EU-lidmaatschap. Er bestaat een sterke pro-Russische onderstroom in het land, en de eerste minister kreeg van het parlement dan ook geen toestemming om wapens te leveren aan Oekraïne.
Parlementsverkiezingen Frankrijk: winst voor extreem rechts
Nupes, de nieuwe linkse coalitie in Frankrijk, scoorde sterk in de Franse parlementsverkiezingen van 12 en 17 juni. Toch ziet Freddy De Pauw van Uitpers vooral een overwinning van extreem rechts.
“Er was in de peilingen sprake van 180-190 zetels voor links. Zelf dachten ze minstens zoveel te halen als het blok rond Macron. Het is uiteindelijk veel minder geworden. De kleine linkervleugel van ‘La République en Marche’ (LRM), de beweging van Macron, is zo goed als verdwenen. LRM gaat nu samenwerken met het rechtse ‘MoDem’ van François Bayrou en ‘Horizons’ van Edouard Philippe, dat nog rechtser is. Maar het is vooral de winst van extreem rechts die opvalt, van 6 naar 89 zetels.”
“Het is zorgwekkend dat de reflex om extreem rechts te stoppen verdwenen is. In 2000 heeft links massaal op de rechtse Jacques Chirac gestemd om uiterst rechts tegen te houden, nu blijven de mensen die in de eerste ronde voor Macron gestemd hebben massaal thuis en weigeren uiterst rechts tegen te houden. Dat heeft extreem rechts veel zetels opgeleverd. Aan de andere kant blijven ook de linkse kiezers thuis en, nog zorgwekkender, stemt een deel van hen zelfs voor extreem rechts.” Continue reading “Parlementsverkiezingen Frankrijk: winst voor extreem rechts”
Verkiezingen VK: (Noord-)Ierse nationalisten voor het eerst de grootste
Enerzijds waren er in gans het land lokale verkiezingen. Anderzijds, en op de lange termijn politiek belangrijker, werd ook het Noord-Iers parlement verkozen. Een terugblik op de verkiezingen van 5 mei in het Verenigd Koninkrijk met Kevin De Laet (van Babelonië).
“De lokale verkiezingen draaiden uit op een nederlaag voor de conservatieven. De brexit-partijen komen er op lokaal niveau helemaal niet meer aan te pas. In Schotland werden de nationalisten van de SNP en ook Labour versterkt. De SNP wordt steeds sterker en de nationalisten willen nog altijd een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid. De regering in Londen wil er niet van weten ‘want illegaal’, maar echt duidelijke regels over de zaak zijn er niet: de samenhang van Schotland en Engeland gaat terug naar de Acts of Union van de 18de eeuw. Of er een referendum komt, zal afhangen van de interne machtsevenwichten binnen het VK en ook van een eventuele internationale erkenning. De EU staat niet te springen om landen uit elkaar te zien vallen en weet niet welke houding aan te nemen tegenover een onafhankelijkheidsgezind Schotland.”
Continue reading “Verkiezingen VK: (Noord-)Ierse nationalisten voor het eerst de grootste”
Turkije valt Noord-Irak binnen
De vorige weken begon Turkije een nieuw lucht- en grondoffensief in buurland Irak, operation ‘claw lock’. De NAVO, waarvan Turkije lid is, zwijgt over de militaire invallen.
“Turkije zegt dit te doen om een grote militaire actie van de Koerdische organisatie PKK te voorkomen”, aldus Ludo De Brabander (Vrede vzw). “Dit kadert binnen het neo-Ottomaans streven van president Tayyip Erdoğan, die refereert naar een pact van 1920 waarbij delen van Noord-Irak en Syrië beschouwd worden als Turks grondgebied. Turkije heeft verschillende militaire basissen op Iraaks grondgebied, een inbreuk op de Iraakse soevereiniteit.”
“Het gebied wordt bestuurd door Koerden, door de KDP, de partij van Masrour Barzani, die er met zijn clan een corrupt, niet echt democratisch systeem leidt. De Koerdische regionale regering doet zaken met Turkije en probeert met Turkije de gasreserves te ontsluiten.”
“Turkije heeft het economisch moeilijk, met hoge inflatie en stijgende energieprijzen. Er zijn dus wederzijdse belangen, waardoor Barzani de militaire operaties in zijn gebied tolereert. De centrale regering in Bagdad protesteert echter wel. Die regering strijdt dan weer tegen een militaire groepering van Jezidi’s die banden heeft met de PKK. Een kluwen dus van conflicten die kunnen escaleren.”
“Er zijn al drie invasies geweest door Turkije in Noord-Syrië: in 2016, 2018 en 2019. Sindsdien bezet Turkije er grote zones, samen met extremistische islamistische organisaties. De NAVO rept met geen woord over de Turkse invallen. Bij één gelegenheid is ooit door de NAVO gesteld dat Turkije het recht heeft om zich te verdedigen. Turkije werd helemaal niet bedreigd door het Koerdisch bestuur in noord Syrië.”
Frankrijk: Waar zaten de kiezers voor extreem rechts en links/centrum?
Frankrijk is politiek verdeeld: bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen stemde ongeveer een derde extreem rechts, een derde rechts en het resterend derde op de centrum- tot extreem-linkse kandidaten. Freddy De Pauw van Uitpers.be fileerde het stemgedrag en zag opvallende en verrassende trends.
Zo varieert het kiespubliek van extreem rechts zeer sterk. In het noorden van het land haalde Marine Le Pen scores tot 50% buiten de grote stadscentra bij de werkende klasse. De fascistische ex-journalist Eric Zemmour daarentegen scoorde bijna 20% bij de hogere bourgeoisie van rijke randsteden zoals Neuilly-sur-Seine en Versailles.
Freddy De Pauw: “Een deel van de rijke bourgeoisie is zeer reactionair en heeft schrik van ‘de decadentie’.”
“Het enige wat het patronaat niet goed vindt aan het programma van Marine Le Pen is de migratiestop.”
Aan de midden- en linkerzijde verraste Jean-Luc Mélanchon in de eerste ronde door Marine Le Pen bijna te kloppen. Melanchon wordt in de grotere media als extreem-links gecatalogeerd, maar dat klopt niet volgens Freddy De Pauw: “Mélanchon kom uit de Parti Socialiste en is een linkse sociaal-democraat die dezelfde programma’s verdedigt als destijds François Mitterrand. ”
Mélanchon scoort goed bij jongeren en in de steden, ook in het noorden, waar niet ver buiten die steden extreem-rechts dan weer zeer sterk staat. Hij is erin geslaagd om de centrum- en linkse stem grotendeels naar zich toe te trekken.
Continue reading “Frankrijk: Waar zaten de kiezers voor extreem rechts en links/centrum?”
De Oekraїne-oorlog en de Europese defensie-strategie: Sven Biscop (UGent)
We bellen UGent-professor Sven Biscop over de oorlog in Oekraїne, drie dagen na de Russische inval. Hij is gespecialiseerd in internationale politiek en defensie.
“De Europese legers moeten ineengeschoven worden. Vernippering en geldverspilling moeten eruit”
Sven Biscop: “De meeste analisten hadden wel een Russische militaire actie verwacht, maar dachten dat die zich zou beperken tot het oosten van het land. ”
RC: Zijn we nu teruggekatapulteerd naar (pre-perestrojka) 1985?
Sven Biscop: “Ja, doordat de relaties met Rusland tot een minimum zullen teruggeschroefd worden. We zullen meer moeten investeren in onze eigen defensie. Anderzijds is dit geen terugkeer naar de koude oorlog zoals in 1985 omdat we nu ook China, en in feite ook de Europese Unie, hebben als onafhankelijke spelers. Het huidige dispuut is niet bepalend voor alles wat er in de wereld gebeurt, zoals dat vroeger wel zou geweest zijn.”
RC: De economische banden met Rusland zijn toch ook veel sterker dan ze destijds waren? De handel met de EU bedraagt 80 miljard euro per jaar, ondanks de sancties. 35 van de bedrijven van de Franse beursindex zijn actief in Rusland en 500 Franse bedrijven stellen er 160 duizend mensen te werk.
SB: “Inderdaad. Destijds was de Sovjet-Unie ontkoppeld van de (kapitalistische) wereldeconomie (via de Comecon, nvdr), behalve op het vlak van energie. Nu is de Russische economie meer verweven met de rest van de gemondialiseerde economie, maar toch veel minder dan bijvoorbeeld China. Het gevolg van die toegenomen verwevenheid is dat de sancties ook ons pijn zullen doen.”
RC: Er wordt vooral gesproken over gas en aardolie, maar Oekraïne is ook sterk verbonden met de ‘Europese waardeketen’ en meer specifiek het Duits economisch systeem, door de levering van goedkope arbeidskrachten, al dan niet indirect via Polen. Hoe zal zich dat uitspelen?
SB: “Het hangt ervan af wat Poetin nastreeft. Wil hij gans Oekraïne in handen krijgen of een stuk in het oosten bezetten? Dat zal bepalen hoeveel mensen naar het buitenland zullen vluchten. Die vlucht naar het westen is een kost voor ons, maar we moeten die solidariteit wel opbrengen, vind ik.” Continue reading “De Oekraїne-oorlog en de Europese defensie-strategie: Sven Biscop (UGent)”
Wooncrisis: wordt het Berlijns grootgrondbezit aan banden gelegd?
Bij een volksraadpleging in Berlijn eind september 2021 stemde bijna 60% vóór het terug onder overheidscontrole brengen van 240.000 Berlijnse woningen. Dat moet gebeuren door het onteigenen van een dozijn grote private vastgoedgroepen.
85% van de Berlijners huurt. De stad heeft een traditie van een sterke publieke huurmarkt maar heeft ook een enorme schuldenlast. Om geen renovatiekosten te hoeven dragen, is Berlijn haar patrimonium beginnen verkopen aan de private sector.
Niet alleen resulteerde dit in een verschuiving van de kost van de belastingbetalers naar de huurders, de kost stijgt vooral door de privatisering, aldus Felix en Jona, twee Berlijnse actievoerders die vorige week in Gent waren: “Als je een levendige stad wil hebben, dan moet een deel van de woningen betaalbaar zijn voor mensen die de stad interessant maken. De private vastgoedsector heeft de aandeelhouderswaarde op het oog, niet de belangen van de huurders. Zolang de huurder niet verandert, blijft de huur van een pand redelijk. Het is wanneer er een nieuwe huurder instapt dat de prijs naar boven schiet. Renovaties en nieuwbouw zijn in het luxesegment en helpen dus ook niet. Ze doen niets goed voor de stad. We wilden ze weg, en met het referendum is ons dat gelukt.”
Het plan is dat de huidige eigenaars wel betaald worden, maar niet de sterk gestegen marktprijzen krijgen. De beer is echter nog niet helemaal geschoten: in principe is het referendum niet bindend. Maar met een steun van de bevolking die groter is dan die van de stedelijke coalitie kan het resultaat moeilijk aan de kant geschoven worden. Een commissie werd opgericht voor de praktische uitvoering en ten laatste binnen een jaar zou er een stemming in de Berlijnse senaat volgen.
Oekraїne: geen strijd voor de democratie
Ziet de Russische president Poetin een democratische regering in Oekraїne als een bedreiging voor zijn eigen autocratisch regime?
“Nonsens”, aldus Freddy De Pauw van Uitpers. “Waarom zouden de Russische opposanten het Oekraїens model gaan invoeren? Ze hebben het al.”
Freddy De Pauw: “Rusland wordt terecht verweten dat het een systeem heeft van oligarchen. Wel, we zien net hetzelfde in Oekraїne. De oligarchen controleren er net zoals in Rusland ook de media. Er is minder repressie tegen opposanten, maar ze is er. Minderheden worden er dan weer meer gediscrimineerd dan in Rusland, vooral de taalminderheden. Voor een belangrijk deel van de bevolking is Russisch de moedertaal. In tegenstelling tot de Baltische staten gaat het hier niet over inwijkelingen van na de oorlog, maar over families die al honderden jaren in Oekraїne wonen. Toch werd na de ‘Maidan revolutie’ beslist dat Oekraїens de enige taal van het land moest zijn. Men vraagt dus aan een derde van de bevolking dat ze van taal verandert. Die bevolkingsgroep voelt zich gediscrimineerd, vooral in het oosten van het land.”
Continue reading “Oekraїne: geen strijd voor de democratie”
De Praagse mobiliteit: parallellen en verschillen
De mobiliteit in Praag is twee verhalen. Enerzijds is de verkeerscongestie in de Tsjechische hoofdstad is zo mogelijk nog erger dan die in Brussel en Antwerpen, anderzijds is er een uitgebreid, goed werkend en stipt openbaar vervoer.
Het resultaat van een combinatie van een ver verleden van overheidsplanning gevolgd door decennia van vrije markt politiek, corruptie en politieke conflicten tussen lokaal en nationaal niveau.
Fred Stoobants legt uit.