PFOS bloedwaarden buurtbewoners in het rood

De grootschalige bloedmetingen van de overheid bevestigen dat er een ernstig probleem van vervuiling is door PFAS (en subgroep PFOS) in de omgeving van de 3M-fabriek. De politieke druk om vooral niet te streng te zijn, is verdwenen: de geest is uit de fles bij de milieu-inspectie en die zet nu de stop op de vervuilers. Nu moet Vlaanderen ook aan een structurele aanpak van de vervuiling werken, stelt milieuorganisatie Climaxi.

Katrin Van den Troost van Climaxi: “In juli heeft de gemeente Zwijndrecht bij de provincie een verstrenging van de lozingsnorm in het water aangevraagd. De limiet van 30 microgram (μg) ligt ver boven de Europese grens van één microgram. Zwijndrecht vroeg onmiddellijke toepassing van de één microgram-limiet en een plan om verder naar 0,1 μg te gaan. Op 21 oktober werden die maatregels door de provincie bevestigd. Omdat 3M tegen die beslissing in beroep ging, schoof het dossier door naar het Vlaams niveau. Climaxi heeft dan beslist om ook in beroep te gaan tegen de aangekondigde verstrenging, maar juist omdat ze niet ver genoeg gaat.”

“Europese richtlijnen moeten sneller toegepast worden door Vlaanderen. Het getalm en de vertragingen mogen stoppen.”

Herbeluister Katrin van Climaxi:

“De inspectie heeft gisteren 3M opdracht gegeven om de installaties die PFAS uitstoten te stoppen tot er duidelijkheid is over de PFAS-uitstoot. Ongezien, want voor zover ik weet is het in Vlaanderen nog nooit gebeurd dat de overheid een productie-eenheid stillegt. Zwijndrecht heeft trouwens ook de verstrenging van de norm voor de andere PFAS-uitstoters gevraagd. Voor zover we weten gat het over Indaver en Veolia, twee bedrijven die het afval van 3M behandelen.” Continue reading “PFOS bloedwaarden buurtbewoners in het rood” →

de Zapatisten komen!

De Zapatisten koloniseren Europa en komen op donderdag 4 november naar Antwerpen.
We hebben Liesbeth Huysmans aan de lijn over de Zapatistische beweging. Kort na het uitbarsten van de Zapatistische revolutie in 1994 was ze er al bij in Chiapas; onlangs keerde ze terug.
Anneke Verbruggen legt uit wat er op 4 November zal gebeuren.

De plannen met de gascentrales en windmolenparken

De Vlaamse deelregering steekt het (nationaal) energiebeleid stokken in de wielen door de bouw van niewe gascentrales te blokkeren. Maar wat zijn de plannen eigenlijk?
Een update met Erwin Cornelis van de Bond Beter Leefmilieu.
De nieuwe gascentrales zijn nodig om de stijgende variabiliteit van de elektriciteitsproductie en de sluiting van de kerncentrales op te vangen. De beslissing van kernuitstap uit 2003 bepaalde dat de oudste kernreactoren (Doel 1/2, Tihange 1) in 2015 zouden sluiten. De exploitatie werd door minister Marghem echter met tien jaar verlengd (zonder milieuvergunning). Een derde van het park (2 GigaWatt, Doel 3, Tihange 2) sluit de deuren begin 2023, en door het uitstel van 2015 zal de uitstap in 2025 abrupter verlopen aangezien niet alleen Doel 4 en Tihange 3, maar ook de oudere centrales dan uitgeschakeld zullen worden.
Om zeker te zijn dat er voldoende en flexibele stroomproductie zal zijn, plant de regering om 2,3 GigaWatt (GW) nieuwe capaciteit te ondersteunen. In theorie moeten dit geen gascentrales zijn, maar het zal het daar wel op uitdraaien aangezien de nieuwe centrales snel aan- of afgeschakeld moeten kunnen worden. Erwin Cornelis: “Er zijn dossiers ingediend voor meer dan 4 GW capaciteit, terwijl de schatting is dat er 2,3 GW nieuwe capaciteit nodig is. De bedrijven konden tot eind september hun dossiers indienen, en eind oktober zal blijken wie ondersteund zal worden.”
De Vlaamse milieuminister probeert de nucleaire uitstap onmogelijk te maken door vergunningen voor nieuwe centrales te weigeren. “De geweigerde vergunningen gaan over centrales die deel uitmaken van de 4GW aan projecten die een aanvraag tot steun hebben ingediend. De kandidaat-investeerders moeten aangeven hoeveel steun ze denken nodig te zullen hebben en dan zal de overheid de beste boden selecteren. De weigering van de Vlaamse regering om vergunningen af te leveren, tegen de adviezen van de eigen administratie in, leidt tot ongerustheid. Ik vermoed dat er uiteindelijk druk zal komen vanuit het bedrijfsleven om die houding te herzien, om niet tot een situatie te komen dat alleen Wallonië nieuwe centrales krijgt.” Continue reading →

De privatisering van de zorgsector: "De tweede historische blunder van deze politieke generatie"

Zorgbedrijf-Hof Ter Beke- Foto:RC, kunst: Bert Lezy

De Vlaamse regering wil de zorgsector verder privatiseren. Het gaat niet om een directe volledige verkoop van de publieke zorgbedrijven maar om een decreet dat het mogelijk maakt voor steden en gemeenten om begrotingen te sluiten door de publieke dienstverlening in de zorg af te bouwen, met een stijgende kost voor de zorgbehoeftigen en minder goede werkcondities voor het personeel als gevolg. Of niet, en gaat het gewoon over een optimalisering waar iedereen beter van wordt?
Kurt De Loor, Vlaams parlementslid voor oppositiepartij Vooruit vindt dit alvast geen goed idee: “De afschaffing van de opkomstplicht bij gemeente- en provincieraadsverkiezingen was een historische blunder. Dit wordt de tweede historische blunder van deze politieke generatie.”.
We vragen hem ook hoe het standpunt van Vooruit op Vlaams niveau te rijmen valt met de houding van de Antwerpse afdeling, die zich in 2019 via het bestuursakkoord met N-VA/VLD engageerde om de privatisering van het Antwerps zorgbedrijf aan te vangen.

Patenten op COVID-19 vaccins

Momenteel heeft 47,3 % van de wereldbevolking minstens één dosis gehad van een covid19-vaccin. Echter, in de lageloonlanden ligt dat cijfer op 2,7% (cijfers: our world in data, geraadpleegd 15 oktober 2021). Er is duidelijk sprake van een ongelijke verdeling wereldwijd. Een argument voor verschillende organisaties, zoals The People’s Vaccine, Amnesty International en Artsen Zonder Grenzen, om op te roepen de patenten op de vaccins op te heffen. Om meer te weten te komen over de achterliggende werking van eigendomsrecht met betrekking tot vaccins contacteerden we Geertui Van Overwalle. Ze is verbonden aan de faculteit rechten aan de KUL, en is gespecialiseerd in intellectual property law.
Er zijn tientallen patenten verbonden aan één enkel vaccin. Vele daarvan zijn reeds oude patenten. Het patentrecht bestaat sinds de 19e eeuw, en was oorspronkelijk voorzien voor levenloos materiaal, voor de traditionele industrie. In 1998 gaf het Europees parlement de toestemming om ook biologisch materiaal te patenteren, zoals bijvoorbeeld gisten en genen. Ook de ruwe grondstoffen of de entstoffen die nodig zijn voor vaccins vallen hier dus onder. Zo is de basis voor de mRNA-technologie al een tijd geleden gepatenteerd.
Continue reading →

Humanitaire crisis in Tigray

Begin november 2020 brak er een geweldadig conflict uit in Tigray, in het noorden van Ethiopië. Tigray wordt begrensd door Eritrea in het noorden, Sudan in het westen, de Amhara-regio in het zuiden en de Afar-regio in het oosten. De spanningen in de regio zijn allesbehalve opgelost, en de gevolgen zijn verstrekkend voor de lokale bevolking. We spraken erover met Jan Nyssen, als professor geografie verbonden aan de Universiteit Gent. Hij kent de regio al lang en volgt de situatie op de voet op.
In 2019 kreeg de premier van Ethiopië, Abiy Ahmed, de nobelprijs voor de vrede omwille van een vredesverdrag met Eritrea, dat een einde maakte aan een meer dan 20-jarig conflict. De vrede in de regio was echter niet van lange duur, want op 4 november 2020 barstte er een soort ‘Blitzkrieg’ los, tussen het Ethiopisch regeringsleger (onder leiding van Abiy Ahmed) en het Tigray People’s Liberation Front (TPLF). De spanningen met Tigray waren reeds lange tijd latent aanwezig, en met de steun van Eritrea zag Ahmed de kans om de regio onder de voet te lopen. Reeds enkele weken later was de regio volledig bezet door het Ethiopische leger en werd het gebied van de buitenwereld afgesneden. In het begin van 2021 sijpelden de eerste berichten door die spraken van massamoorden en zware mensenrechtenschendingen. Hulporganisaties kregen moeilijk toegang en de humanitaire situatie verslechterde snel. De covid19-pandemie en een sprinkhanenplaag gooiden nog meer olie op het vuur. Eind juni 2021 heroverde het TPLF de hoofdstad Mekele en een groot deel van Tigray, waarna de Ethiopische regering een wapenstilstand afkondigde. Het conflict was hiermee echter niet beëindigd. Een artikel van MO* uit augustus 2021 beschrijft hoe de toegang tot de regio wordt geblokkeerd en hoe hongersnood als wapen in de strijd wordt ingezet. De Verenigde Naties spreken van de zwaarste hongersnood in een decennium. 90% van de 7 miljoen inwoners in Tigray hebben te kampen met voedseltekorten. In juli 2021 was er sprake van 400 000 personen in hongersnood. Er vallen volgens ruwe schattingen tussen de 425 en 1200 hongerdoden per dag.
In het rapport ‘Tigray – atlas of the humanitarian situation’ wordt de situatie op regelmatige basis opgevolgd door Nyssen en enkele collega’s aan de Universiteit Gent. Het onderzoek gebeurt op basis van satellietbeelden en telefonisch contact met lokale bewoners. Geen evidente zaak, aangezien de regio door de militaire tactiek van blokkades volledig wordt afgesloten. Buiten de voedseltekorten is er ook een tekort aan medicijnen en allerhande levensmiddelen. Er zijn ernstige benzine- en stroomtekorten en het is moeilijk om aan geld te geraken, zelfs in de hoofdstad Mekele. Werknemers van het universitair ziekenhuis daar krijgen door de geldtekorten geen loon uitbetaald, maar worden vergoed met voedselpakketten. Op het platteland is de situatie nog prangender.
Het regenseizoen is net afgelopen in Tigray, en in november kan hopelijk een nieuwe oogst worden binnengehaald. Ook voor de crisis leefde de lokale bevolking van een subsistentielandbouw, waarbij men leeft van wat het land opbrengt en er nauwelijks wordt geproduceerd voor de markt. De traditionele manier van leven is hier de enige manier om te overleven. Ondanks de moeilijke informatievergaring is uit onderzoek van satellietfoto’s gebleken dat 80% van het land wel enigermate bewerkt is, maar dat slechts 20% daarvan een goede oogst zal opleveren.
Nyssen was na het einde van de burgeroorlog en de val van Mengistu in 1991 betrokken bij de heropbouw van het land met waterbeheer en herbebossingsprojecten. Het is voorlopig nog raden naar de exacte gevolgen van het hedendaagse conflict op het geleverde werk van reconstructie. Het tekort aan stroom en energie veroorzaakt sowieso extra houtkap. De gevolgen blijven ook niet beperkt tot Tigray. Specifiek de Amhara-regio heeft te lijden onder het conflict. In gans Ethiopië is er een enorme inflatie doordat Abiy Ahmed de staatskas heeft opgesoupeerd voor wapendeals met Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten. Een langdurige guerrillastrijd met de rebellen in Tigray loert om de hoek.
De internationale druk op nobelprijswinnaar Abiy Ahmed is beperkt. De internationale gemeenschap blinkt vooral uit in ‘wegkijken’. Landen als Italië als Frankrijk hebben commerciële banden met het land en dus hefbomen in handen om invloed uit te oefenen, maar doen voorlopig weinig. Wapenleveringen aan Ethiopië door Italië blijven doorgaan. Ethiopian Airlines kan ook nog steeds landen in Brussel en Washington. Mogelijke sancties blijven uit.
Meer info over het conflict kan men vinden op de blog die Nyssen publiceert, waar relevante info en artikels worden verzameld.

Antwerpen verwelkomt Little Amal

Op vrijdag 8 en zaterdag 9 oktober brengt ‘Little Amal‘ een bezoek aan Antwerpen. Little Amal is helemaal niet zo klein, maar een gigantische pop van 3,5 meter. We spraken erover met de Iraakse theatermaker Hussein Mahdi Al-Khalidi. In 2015 vluchtte hij naar België en hij is momenteel onder meer artistiek medewerker bij Madame Fortuna in Borgerhout.
Little Amal begon haar reis in juli 2021 aan de Turks-Syrische grens. Op haar 8000 km lange tocht doorheen heel Europa vraagt ze aandacht voor het lot van (minderjarige) vluchtelingen. Ze passeerde reeds in Piraeus, Napels, Rome, Milaan, Marseille, Lyon, Straatsburg, Stuttgart en Keulen, waar ze telkens door de lokale gemeenschap werd verwelkomd. Het wandelend theater is een project van de gezelschappen Good Chance en Handspring Puppet Company.
De verwelkoming in Antwerpen betreft een samenwerking tussen de stad Antwerpen, het district Borgerhout, Reuzen VZW en Het Paleis. Hussein Mahdi Al-Khalidi is de regisseur van het hele gebeuren in de stad.
Amal is haar moeder kwijt en begint haar zoektocht in Antwerpen op het Operaplein (vrijdag 8/10 om 18.30u). Via de Meir en de Wapper trekt ze naar het Theaterplein. Ze zal kunnen slapen in Het Paleis. Op zaterdag zal ze op het Moorkensplein worden verwelkomd door de Reuskens op het einde van de traditionele Reuzenstoet. Het volledige programma kan je terugvinden via deze link.