Hoe moet het verder met de subsidies die lidstaten geven aan de elektriciteitsproducenten voor de CO2-uitstoot die hun elektriciteitsverbruik veroorzaakt?
Terwijl de groene en progressieve fracties de subsidiëring van de CO2-uitstoot willen afvoeren, stellen de EVP (Christendemocraten) en enkele kleinere fracties voor dat de landen zouden verplicht worden om de broeikasgasuitstoot te subsidiëren, aldus milieuorganisatie Wise Nederland. Een compensatieregeling voor de gezinnen ligt niet op tafel.
Wise organiseert een petitie tegen het subsidiesysteem.
In principe moet de industrie een kost betalen voor de CO2 die ze uitstoot. Jaarlijks moeten ze voor die uitstoot certificaten voorleggen die moeten aangekocht worden op de Europese emissiehandelsmarkt. Een deel van de bedrijven wordt daarvoor rechtstreeks gecompenseerd met gratis uitstootrechten. De elektriciteitsproducenten krijgen die gratis rechten niet en rekenen de kost van de aangekochte certificaten door aan de verbruikers. Een aantal lidstaten (over)compenseert de CO2-kost van die industriële elektriciteitsverbruikers met een cash subsidie. Subsidiëring van de industrie door de staten is verboden in de Europese Unie, maar voor de CO2 subsidie op elektriciteit wordt een uitzondering gemaakt. Continue reading “Verplichte subsidies voor CO2 uitstoot?”
Categorie: Klimaat
Klimaatzaak: wordt vervolgd … in 2023
Activisten en burgers startten in 2014 een rechtzaak tegen de Belgische overheden om die te verplichten de klimaatwijziging meer doortastend aan te pakken. In juni 2021 werden de klagers in het gelijk gesteld. Toch komt er een nieuwe rechtzaak. Pas in 2023, maar toch sneller dan verwacht, zegt Francesca Vanthielen van Klimaatzaak.
Francesca Vanthielen: “Vorig jaar oordeelde de rechter inderdaad dat de overheden onvoldoende actie nemen om de klimaatdoelstellingen te halen. De rechter liet echter na om reductiedoelstellingen op te leggen, waardoor er niets is gebeurd. Daarom hebben we besloten om in beroep reductiedoelstellingen te bekomen.”
“In Nederland heeft de rechter wel reductiedoelstellingen opgelegd. In Duitsland niet, maar daar is men wel in actie geschoten en is er een nieuw ambitieus klimaatplan opgesteld. In ons land wijzen de overheden naar elkaar.”
Continue reading “Klimaatzaak: wordt vervolgd … in 2023”
De plannen met de gascentrales en windmolenparken
De Vlaamse deelregering steekt het (nationaal) energiebeleid stokken in de wielen door de bouw van niewe gascentrales te blokkeren. Maar wat zijn de plannen eigenlijk?
Een update met Erwin Cornelis van de Bond Beter Leefmilieu.
De nieuwe gascentrales zijn nodig om de stijgende variabiliteit van de elektriciteitsproductie en de sluiting van de kerncentrales op te vangen. De beslissing van kernuitstap uit 2003 bepaalde dat de oudste kernreactoren (Doel 1/2, Tihange 1) in 2015 zouden sluiten. De exploitatie werd door minister Marghem echter met tien jaar verlengd (zonder milieuvergunning). Een derde van het park (2 GigaWatt, Doel 3, Tihange 2) sluit de deuren begin 2023, en door het uitstel van 2015 zal de uitstap in 2025 abrupter verlopen aangezien niet alleen Doel 4 en Tihange 3, maar ook de oudere centrales dan uitgeschakeld zullen worden.
Om zeker te zijn dat er voldoende en flexibele stroomproductie zal zijn, plant de regering om 2,3 GigaWatt (GW) nieuwe capaciteit te ondersteunen. In theorie moeten dit geen gascentrales zijn, maar het zal het daar wel op uitdraaien aangezien de nieuwe centrales snel aan- of afgeschakeld moeten kunnen worden. Erwin Cornelis: “Er zijn dossiers ingediend voor meer dan 4 GW capaciteit, terwijl de schatting is dat er 2,3 GW nieuwe capaciteit nodig is. De bedrijven konden tot eind september hun dossiers indienen, en eind oktober zal blijken wie ondersteund zal worden.”
De Vlaamse milieuminister probeert de nucleaire uitstap onmogelijk te maken door vergunningen voor nieuwe centrales te weigeren. “De geweigerde vergunningen gaan over centrales die deel uitmaken van de 4GW aan projecten die een aanvraag tot steun hebben ingediend. De kandidaat-investeerders moeten aangeven hoeveel steun ze denken nodig te zullen hebben en dan zal de overheid de beste boden selecteren. De weigering van de Vlaamse regering om vergunningen af te leveren, tegen de adviezen van de eigen administratie in, leidt tot ongerustheid. Ik vermoed dat er uiteindelijk druk zal komen vanuit het bedrijfsleven om die houding te herzien, om niet tot een situatie te komen dat alleen Wallonië nieuwe centrales krijgt.” Continue reading “De plannen met de gascentrales en windmolenparken”
De broeikasgasuitstoot met 55% naar beneden: Het Europees Plan
Woensdag legde de Europese Commisie het ‘Fit for 55’-pakket op tafel, dat nieuwe klimaatregels bundelt met al dan niet aangescherpte bestaande initiatieven. Dit moet de bijbel worden die leidt tot de vermindering van de Europese broeikasgasuitstoot met 55% tegen 2030.
“Het For for 55-pakket voert het eerder bereikte klimaatakkoord uit om van Europa tegen 2050 een klimaatneutraal continent te maken”, zegt Benjamin Clarysse van Bond Beter Leefmilieu. In het akkoord van juni was vastgelegd dat de uitfasering van alle broeikasgassen zou verlopen via en reductie met 55% tegen 2030 (ten opzichte van het niveau van 1990).
“Eén van de belangrijkste stappen vooruit in het Europees klimaatbeleid”
“Commissaris Timmermans gaf aan dat over het pakket kan onderhandeld worden, maar niet over het resultaat: als een land een maatregel slecht vindt, kan erover gepraat worden, maar dan moeten andere voorstellen gedaan worden die minstens evenveel CO2-besparing opleveren. Dit is belangrijk voor onze beleidsmakers in Vlaanderen die argwanend staan tegenover het klimaatbeleid. De overstromingen van de afgelopen week tonen aan wat de gevolgen zijn van een gebrek aan actie.”
Grenstaks
Benjamin Clarysse: “Het pakket omvat alle sectoren van de economie: hernieuwbare energie, energie-efficiëntie van gebouwen, landbouw … Bestaande systemen, zoals het EU ETS, dat in de toekomst ook de scheepvaart zal omvatten, worden herzien en aangescherpt, en er worden nieuwe maatregels uitgewerkt, zoals een gelijkaardig systeem voor de uitstoot door gebouwen en (weg)transport.” Continue reading “De broeikasgasuitstoot met 55% naar beneden: Het Europees Plan”
Hoe Sidmar ook in 2050 openhouden?
ArcelorMittal Gent aka Sidmar is de grootse CO2-uitstoter van ons land. Het bedrijf start enkele proefprojecten die de netto CO2-uitstoot zullen verminderen, maar om tot een nuluitstoot tegen 2050 te komen en een toekomst te geven aan Sidmar zal meer nodig zijn. Vooral een sturend beleid vanuit de lokale overheid, zoals in de buurlanden, aldus Tycho Van Hauwaert van Bond Beter Leefmilieu.
Met negen miljoen ton per jaar stoot de fabriek in de Gentse havenzone bijna 10% uit van alle CO2 in het land. Terwijl CO2-uitstoot meestal het gevolg is van het gebruik van brandstoffen om warmte te leveren, is de uitstoot bij staalproductie het gevolg van het gebruik van fossiele grondstoffen om het ijzererts te ontdoen van zuurstof. De zuurstof wordt gebonden aan de koostofatomen en vormt CO2. Een alternatief is het gebruik van waterstof waardoor geen CO2 maar water (H2O) het bijproduct is.
“Als Vlaanderen achterblijft, zou de hoofdzetel van ArcelorMittal zich op den duur kunnen afvragen of investeren in de site in Gent nog wel de moeite loont.”
Het Steelanol-project in Gent onderzoekt hoe de geproduceerde CO2 kan omgezet worden tot ethanol (alkohol). Met het Torero-project wordt bekeken of het gebruik van steenkool(cokes) kan vermeden worden door afval en/of hout te gebruiken. Die initiatieven bestuderen dus het gebruik van meer circulaire voedingen of van het CO2 product, niet de structurele vermindering van de uitstoot door de installatie zelf. Van Houwaert: “De initiatieven zullen niet tot een nuluitstoot leiden in 2050. Het is de bedoeling om, toch in eerste instantie, het ethanol dat geproduceerd wordt te gebruiken als brandstof voor de transportsector, en dat stelt de uitstoot enkel uit.”
“Het is jammer dat we het pad niet volgen van ArcelorMittal Duinkerke of Zweden (Hybrit / H2 Green Steel), waar nagedacht wordt over waterstof. Andere Arcelor-sites doen dat wel (ook HIER). Hoe komt het dat die investeringen niet naar Gent gaan? Als Vlaanderen achterblijft, zou de hoofdzetel van ArcelorMittal zich op den duur kunnen afvragen of investeren in de site in Gent nog wel de moeite is. ”
Er wordt van langs om meer gesproken over ‘symbiose’ als oplossing. Daarbij zouden de CO2-producerende industrieën CO2 leveren aan de chemische industrie, die er producten mee gaat maken. Van Houwaert: ” We hebben vragen bij grootschalige symbioses tussen bijvoorbeeld staal (in Gent) en (de petrochemie in) Antwerpen. Er is nieuwe infrastructuur voor nodig, zoals pijplijnen, om dat mogelijk te maken, en de chemische industrie moet er ook klaar voor zijn. Wat we vragen is dat de overheid een kadert creëert dat plaats maakt voor de nodige infrastructuur, bijvoorbeeld om CO2 van Gent naar Antwerpen te sturen, zodat de symbiose kan gerealiseerd worden.”
De afgelopen week werd door lokale politici met veel enthousiasme aangekondigd dat er een een pijplijnsleuf zal komen van Antwerpen naar de industriezones in Duitsland en Hollands Limburg. Toch heeft BBL hier bedenkingen bij, omdat het niet de energietransitie is die het project drijft, maar de groei van de klassieke fossiele petrochemische industrie. VAn Houwaert: “De pijpleidingstraat is belangrijk voor de energietransitie, maar de Vlaamse regering vergeet dat er draagvlak voor gecreëerd moet worden. Er zijn niet alleen de (fossiele) gassen die er zullen doorgaan, er verdwijnt ook veel bos en natuur voor, en er zullen huizen voor worden onteigend. “
ABC van het Klimaat
Het driegeslacht Hugo/Ilse Van Dienderen en Amber Paris schreef een laagdrempelig klimaat-‘woordenboek’.
Hugo Van Dienderen is actief binnen Grootouders voor het Klimaat en voormalig Groen-politicus, leraar en journalist. Dochter Ilse en kleindochter Amber zijn wel partijpolitiek actief voor Groen op gemeentelijk niveau.
We overlopen een tiental van de woorden uit het ABC, de overige 167 vindt u in het boek.
Klimaatzaak komt voor
De Klimaatzaak nadert langzaam maar zeker haar ontknoping. De zaak van een burgercollectief tegen het gebrek aan klimaatbeleid van de vier Belgische regeringen komt volgende week, na meer dan zes jaar, eindelijk voor. We bellen Francesca Vanthielen, die woordvoerder is voor Klimaatzaak vzw.
De vertraging is niet te wijten aan het gerechtelijk apparaat maar aan de overheden zelf. Vooral Vlaanderen lag dwars door de zaak procedureel te vertragen. In 2014 werd geëist dat tegen 2020 de CO2-emissies met 25% zouden beperkt worden ten opzichte van 1990. Die deadline is ondertussen al gepasseerd, de daling is rond 20% blijven steken en dus wordt het nog moeilijker om de 42% te halen die Klimaatzaak eist.
Francesca Vanthielen: “Een overheid heeft een zorgplicht en moet de burger proberen te beschermen tegen een komend gevaar. Dat hebben onze overheden gedaan met covid-19, en dat zouden ze ook moeten doen als het over de klimaatwijziging gaat.”
“Economische studies tonen aan dat de nodige investeringen zullen renderen. Het is geen ramp als je de kortere-termijndoelstellingen niet haalt. Je hebt de keuze hoe je tot een 100% emissiereductie komt in 2050: je kunt weinig doen op korte termijn en dan een extra inspanning later. Studies tonen aan dat dat de duurdere oplossing is. Het is goedkoper als je meer doet bij de start.”
In Nederland is de overheid definitief in het ongelijk gesteld in de gelijkaardige Urgenda-zaak. Vanthielen: “Dat heeft belangrijke gevolgen gehad. De steenkoolcentrales zijn gesloten of draaien op verminderde doorzet, en er is een klimaatwet. Er is ook een groot maatschappelijk debat op gang gekomen en een vraag naar meer transparantie.”
Er werd geargumenteerd dat de eis tot klimaatactie niet via de rechter kan afgedwongen worden omdat dat een schending van de scheiding der machten zou zijn. Francesca Vanthielen: “Dat was een argument dat aangehaald werd vóór de zaak in Nederland gewonnen werd. Ondertussen loopt er ook in Ierland een klimaatzaak, en recentelijk is in Frankrijk L’affaire Du Siecle uitgesproken. Dus de geesten binnen de juridische wereld rijpen.”
Klimaatzaak eist een ‘dwangsom’ van een miljoen euro per maand bij veroordeling. Dat is nodig omdat de Belgische overheden, in tegenstelling tot de Nederlandse, een gerechtelijke uitspraak al wel eens durven te negeren. Ook blijken boetes geen effect te hebben als ze te laag zijn, zoals de juridische actie voor propere lucht aantoonde.
De Klimaatzaak komt dinsdag voor en loopt negen dagen. Het kan dan nog enkele maanden duren voor er een uitspraak komt. Daarna kunnen de vier regeringen elk nog beroep aantekenen.
Agro-ecology met Voedsel-Anders
Ingrid Pauwels van Voedsel-Anders vertelt over agro-ecology.
Velt en Voedsel-Anders organiseren in 2021 een online editie van hun jaarlijks publieksfestival, Kiemkracht. Van februari tot begin april staan tal van workshops en lezingen op de agenda.
Voedselsoevereiniteit en voedselzekerheid
De Voedsel Anders beweging streeft naar eerlijke en duurzame voedsel- en landbouwsystemen met een verantwoord beheer van bodems, landschap, planten, dieren en water. Een voedsel- en
landbouwsysteem waarbinnen boeren en burgers meer zeggenschap hebben met eerlijke, kostendekkende prijzen voor de boer in alle delen van de wereld en genoeg en gezond voedsel voor iedereen.
Het landbouwbeleid, met zijn nadruk op productiviteit en specialisatie, stimuleert wereldwijd vooral monoculturen, gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, en transport over grote afstanden. De situatie is verslechterd sinds de neoliberale hervormingen in de jaren 90, toen landbouw onderdeel ging uit maken van vrijhandelsverdragen. Burgers en boeren hebben steeds minder te zeggen over wat ze produceren en consumeren. In feite beheersen zo’n twintig transnationale bedrijven nu het mondiale landbouw- en voedselsysteem. Met name onder zaadbedrijven, internationale graanhandelaren, verwerkende bedrijven en supermarktketens zijn het slechts enkele multinationals die het grootste deel van de markt in handen hebben. Met de wereld als werk- en afzetgebied hebben zij belang bij open grenzen en zo min mogelijk regelgeving. Hun economische én politieke macht bepaalt in grote mate landbouw- en voedselmarkten, maar ook de richting van onderzoek, het landbouwbeleid en de wetgeving.
In de praktijk is Voedsel Anders vooral actief op vier gebieden: agro-ecologie, regionale voedselsystemen, een rechtvaardig handels- en landbouwbeleid en tenslotte landrechten en grondpolitiek (land governance). Ingrid legt uit.
Antwerps INEOS-project deels uitgesteld
Kort na een bericht op MO.be bevestigde chemie-concern INEOS dat de bouw van één van de twee geplande chemische installaties voorlopig niet doorgaat. De woordvoerder van INEOS wilde geen toelichting geven tijdens onze uitzending, maar somde off air wel een aantal argumenten op vóór het project.
We leggen die voor aan Katrin Van den Troost van Climaxi.
Er zouden twee fabrieken gebouwd worden door INEOS in de Antwerpse haven: een ethaan-kraker die jaarlijks bijna anderhalf miljoen ton ethyleen zal produceren uit schaliegas, en een propaan-dehydrogenatie-eenheid (PDH) die propaan omzet naar propyleen. Zowel prolyleen als ethyleen zijn grondstoffen voor plastiekproductie.
“Er is echt nood aan een transparant en ambitieus Vlaams industriebeleid”
De investering in de PDH-eenheid die jaarlijks 750 duizend ton propyleen zou produceren gaat voorlopig niet door. INEOS heeft het over een ‘herschikking’ van de investering, het concentreren van middelen op de ethyleen-installatie en de moeilijkere marktcondities voor propyleen, en benadrukt dat de beslissing niets te maken heeft met de protestacties tegen het project.
Continue reading “Antwerps INEOS-project deels uitgesteld”
Klimaatbeleid wereldwijd: Reden tot Optimisme
De afgelopen maanden kwamen verschillende landen met versterkte klimaat-ambities. Daardoor komen de doelen van het klimaatakkoord van Parijs toch weer binnen bereik, als er nog een tandje bijgestoken wordt.
John Vandaele volgt het voor MO en overliep het met ons.
Een jaar geleden leek alleen Europa nog enige klimaatambitie te koesteren, maar in september kondigde China aan dat het klimaatneutraal zal zijn tegen 2050, niet lang daarna gevolgd door Zuid-Korea en Japan. Een land waar Vandaele verrassend optimistisch over is, is Indië. De helft van de stroom wordt er momenteel geproduceerd door kolencentrales en miljoenen zijn er afhankelijk van kolen, als bron van zowel werk of energie. Toch is er reden tot optimisme: het land wil tegen 2030 40% van zijn elektriciteit produceren met hernieuwbare bronnen en heeft een zeer ambitieus herbebossingsplan.
De aangescherpte ambities van China staan in scherp contrast tot de 40 gigaWatt aan kolencentrales dat het land dit jaar zal bijgebouwd hebben. Toch betekent dit voor John Vandeale niet dat het niet zal lukken. “De sterkte van China hier is dat het een centraal gestuurde machine is die de zaken uitvoert eens ze beslist zijn.”
Het eindresultaat, als alles wat nu op tafel ligt ook effectief uitgevoerd wordt, is volgens Climate Action Tracker een verwachte temperatuurstijging van 2.1 graden tegen het einde van de eeuw.