In de studio: Denis Malcorps, bewoner van Doel, en lid van de actiegroep Doel2020; en Brian Waterschoot van De Derde Generatie, een jongerenactiegroep in dat deel van de polder dat volgens de huidige plannen zou moeten verdwijnen. Het gaat in totaal, leren we meteen al, om zo’n 1.500 ha.
Een stukje voorgeschiedenis. Nadat in 1978 de ambitieuze ideeën voor havenuitbreiding door de economische recessie waren ingeperkt, waarbij Doel tot woongebied werd verklaard, kwam het voortbestaan van Doel midden jaren negentig toch weer in het gedrang door de aanleg van het Deurganckdok, waarnaast een dorp niet geacht werd leefbaar te zijn.
Veel Doelenaars gaven het op, en gingen voor een zo hoog mogelijke vergoeding bij verhuis. In 1998 groepeerde Doel2020 diegenen die toch wilden doorzetten, maar het dorp liep snel leeg toen de overheid vanaf 2000 een ‘sociaal bemiddelaar’ aanstelde die iedereen aanmoedigde om nú te verkopen.
Doel2020 ging de juridische strijd aan. Zowel de bouwvergunning voor het Deurganckdok als het voorgestelde nieuwe gewestplan werden door de Raad van State teniet gedaan. Eind 2001 maakte de overheid een opmerkelijke en niet erg democratisch ruikende bocht om met geen gewestplan rekening te hoeven houden, het Nooddecreet of Validatiedecreet.
Overigens is er intussen een afscheiding tussen Doel en het Deurganckdok, en lukt het best zo. Het gigantische Doeldok, begin jaren tachtig specifiek voor de petrochemische industrie ingericht en quasi nooit gebruikt, werd (en wordt nog steeds) gedempt met slib uit dit onhandig in de afzet-gevoelige buitenbocht van de Schelde gelegen Deurganckdok, een baggergrap van zo’n 12 miljoen euro per jaar.
Het gewestplan van 1978 is nog steeds van kracht, dus is Doel woongebied, en daar mogen huizen enkel afgebroken worden als ze gevaarlijk verkrot zijn. De beheerder van de opgekochte huizen, de Maatschappij Linkerscheldeoever, zou de woningen goed moeten beheren, maar wil het gebied zo snel mogenlijk ‘havenklaar maken’ en laat de woningen daarom bewust – en vreemd genoeg straffeloos – verkrotten.
Veel in de haven werkzame lui wilden graag een leeg huis in Doel betrekken, al was het maar voorlopig. Omdat hun officiële aanvragen niets opleverden, gingen zij op den duur zo’n huizen kraken, heel keurig overigens, en zelf opknappen. Dat gaf Doel de naam vol kraakbare woningen te staan. Politiek vluchtelingen werden aan de rand van het dorp gedumpt met de instructie zich maar een huis uit te kiezen, en helaas kwamen er ook lui met minder goede bedoelingen afzakken, om b.v. ergens een keuken uit te slopen, of om voor de lol vandalisme te plegen. Intussen is er een burgerwacht, en dat helpt. Ook werd de bewoning geregulariseerd, met voorwaarden als het hebben van een job. Zo moesten veel krakers Doel weer verlaten.
Vorig jaar dan werd het GRUP zeehavengebied Antwerpen goedgekeurd, met het Saeftinghedok, pal over Doel heen. Ook dat GRUP is op vraag van Doel2020 op basis van dossierfouten geschorst door de Raad van State. Opnieuw kwam er een juridische bocht, te ingewikkeld om helemaal uit te schrijven (luister naar de audio), zodat dit kostelijke overheidsplan toch opnieuw goedgekeurd kon worden. Tussen de soep en de patatten, door de regering van lopende zaken nog wel.
Intussen telt Doel nog zo’n dertig inwoners. In de bedreigde gehuchten en polders wonen en werken nog eens zo’n drie- à vierhonderd mensen. Zij houden de sfeer erin met de jaarlijkse Doelse feesten, vorig en dit jaar extra feestelijk vanwege 400 jaar Doel en de 40ste Scheldewijding en het deze zomer gelanceerde eigen bier, de Doelse Dwarskop. Ook door het jaar komen nog steeds wandelaars en oprechte toeristen een kijkje nemen bij de ‘parel aan de Schelde’, en de kerk dient vanwege een schitterende akoestiek soms als professionele opnamestudio.
Het verhaal in een filmpje