Tijdens de Biafra-oorlog in Nigeria kwam een aantal artsen van het Rode Kruis tot de slotsom dat ze hun rol te beperkt vonden. Zij wilden ook medische bijstand verlenen waar dat nodig was als de regering daar géén toestemming voor gaf, en bovendien naar buiten toe getuigen over b.v. mensenrechtenschendingen. Bij de oprichting van Artsen zonder Grenzen waren dan ook journalisten betrokken.
Al snel groeide de organisatie. Steeds meer artsen en verpleegkundigen, maar ook psychologen, administratieve en logistieke medewerkers gingen en gaan vrijwillig, tegen een lage onkostenvergoeding, voor hen aan de slag. Daarvoor dienen ze de nodige beroepservaring te hebben en een selectieprocedure te doorlopen, waarna ze een starterscursus volgen, de Préparation Premier Départ.
De toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede in 1999 bracht de nodige financiële waardering met zich mee, zodat de diensten zowel kwalitatief als kwantitatief sterk stegen. Artsen zonder Grenzen is wel voorzichtig in het aannemen van donaties: niet van betrokken partijen, bijvoorbeeld. Zo’n 90% van hun budget komt van private donoren.
Momenteel beschikt Artsen zonder Grenzen over vijf operationele centra, die zelfstandig een actie kunnen initiëren. Daarnaast zijn er nog een twintigtal landen met nationale kernen die vrijwilligers rekruteren, fondsen werven, en sensibiliseren. Politiek lobbywerk, zoals b.v. de succesvolle campagne om de prijzen van aids-remmers toegankelijker te maken, gebeurt vooral vanuit de hoofdzetel in Genève, dicht bij de VN-instellingen die zich met mensenrechten bezig houden.
Er werken een 35.000 mensen voor Artsen zonder Grenzen, en die zijn actief in zeventig landen wereldwijd. Alle betrokkenen ondertekenen het handvest, waarin onder andere zeer duidelijk beschreven staat wat Artsen zonder Grenzen onder neutraliteit verstaat. Die dragen ze hoog in het vaandel, en dat maakt dat hun werk doorgaans door alle betrokkenen in een conflict gerespecteerd wordt. “Op het moment dat iemand in ons ziekenhuis binnenkomt, is dat een patiënt. Wapens moeten afgegeven worden”. Soms loopt het toch mis, zoals kort geleden in Kunduz.
Artsen zonder Grenzen werkt niet enkel in conflictgebieden: ook bij grote natuurrampen of bij epidemies schieten ze in actie. Dat kan zeer snel en gecoördineerd, dankzij een reeks efficiënte logistieke centra. Zo kon Artsen zonder Grenzen b.v. onlangs meteen naar de Hongaarse grens om gestrande vluchtelingen bij te staan.
In Brussel heeft Artsen zonder Grenzen naast een logistiek centrum ook een trainingscentrum, de Espace Bruno Corbé. Daar kunnen zowel Artsen zonder Grenzen-medewerkers als andere ngo’s op een terrein van 5000 m² praktische ervaring opdoen in b.v. het correct opzetten van een vaccinatiecentrum, het behandelen van slachtoffers na een ramp …
Om op een positieve noot te eindigen: Alexis Moens, die ons te woord stond, ziet wereldwijd toch sterkere staten en daardoor een betere algemene toegang tot gezondheidszorg ontstaan.
Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje