Artiesten, anarchisten, piraten zonder dollemina’s maar met veel jannetten aan de wieg van Radio Centraal van 1 november 1980 tot 40 jaar later.
Gasten: Roger Van Loon, Jan Balliauw, Daniel Renders, Denis Van Laeken & Guido Totté (verontschuldigd Stefan Blommaert). Moderator: Leen Nicolas
Een salongesprek met een aantal mensen die mee aan de wieg van Radio Centraal stonden. In welke tijdsgeest ontstond de radio? Radio als journalistiek medium of radio als artistiek project; een OF/OF verhaal of een EN/EN verhaal? Wat met theaterprogramma’s voor mensen die niet naar het theater gaan? Radio Centraal, de schandvlek van de FM of net een troef? Hoe kan radio in tijden van corona meer bruggen slaan naar bijvoorbeeld de cultuursector? Een onafhankelijke radio gedragen door vrijwilligers zonder reclame die al veertig jaar lang een zeer diverse programmatie de ether in stuurt, weg van de eenheidsworst. De Sanderusstraat, de King-Kong, een avond in Beveren of hoe het allemaal begon. Genoeg anekdotes.
Tag: Radio
Frequentieplan Radio's vernietigd – Bart Caron
Het frequentieplan voor de radio’s dat in april 2017 werd goedgekeurd door de Vlaamse deelregering werd eergisteren door de raad vernietigd. Waarom en wat nu?
We bellen met Bart Caron (Groen), voorzitter van de mediacommissie van het Vlaams parlement: “Een aantal lokale radio’s kreeg geen vergunning en heeft daarom protest aangetekend tegen het plan. Het argument was dat er 25 frequenties niet ter beschikking gesteld waren terwijl dat volgens de Europese regels wél moest. Eigenlijk ging de klacht die tot gevolg had dat het plan vernietigd werd niet over het plan zelf maar over het feit dat de klagers geen frequentie kregen. ”
De belangrijkste stap in het nieuw media-decreet van Gatz was het weggeven van 150 lokale FM-radiofrequenties aan de grotere mediagroepen.
Maar Caron dat bekent dat de manier waarop het frequentieplan tot stand kwam niet goed was. Vier maanden voor de goedkeuring van het plan werd een eerste versie ervan voorgelegd voor commentaar. Maar die versie was onvolledig en het grootste deel van de informatie werd achtergehouden. Caron: “Dat had zo niet moeten gebeuren en dat is jammer. Men wilde dat niet bekendmaken omdat men de discussie die dat zou teweegbrengen niet wilde voeren. Dat is ook de reden van de schrapping nu: omdat er geen motivatie is gebeurd voor het niet vrijgeven van de frequenties.”
Ketenvorming georganiseerd
Het frequentieplan van 2017 was het sluitstuk van een hertekening van het radiolandschap. Die begon in 2016 met het schrappen van het statuut van Gemeenschapsradio’s door Sven Gatz. Dat statuut was pas twee jaar daarvoor ingevoerd. De belangrijkste stap in het nieuw media-decreet van eind 2016 was echter de overheveling van 150 lokale FM-radiofrequenties naar de grotere mediagroepen.
Tot 2017 waren er meer dan 280 frequenties voorzien voor lokale radio. In het nieuw frequentieplan dat ‘de lokale radio versterkt’ blijven er slechts 131 frequentiepaketten over. De argumentatie daarvoor was dat in de praktijk al een groot deel van de 280 lokale frequenties in handen was gekomen van ketens. Dat klopt maar was deels door de Vlaamse overheid zelf in de hand had gewerkt via een decreetwijziging die de ketenvorming (‘samenwerking’) expliciet toeliet waardoor de regulator niet kon ingrijpen. In plaats van de lokale radio te versterken koos Gatz er in 2016 dus voor om de verloren frequenties definitief over te hevelen naar de ketens en mediagroepen via de creatie van een nieuwe categorie radio’s de zogenaamde ‘netwerkradio’s die in handen zijn van die ketens en mediagroepen. Mediagroep SBS in het bijzonder moest absoluut ook een radiofrequentie krijgen. De netwerkradio’s zenden uit over het grootste deel van Vlaanderen zonder regionale, laat staan lokale, programmatie. Het zijn de-facto dus bijna gewestelijke zenders zoals Q-music.
Bart Caron: “De wetgeving zal moeten aangepast worden om nieuwe vormen van ketenvorming tegen te gaan. Het werk zal voor een deel moeten worden overgedaan. Ook wetgevend.”
Continue reading “Frequentieplan Radio's vernietigd – Bart Caron”
Caroline Bastaens over Cultuur, Mobiliteit, Moskeeën, Radio en Kris Peeters
We spreken met Caroline Bastiaens ook over een aantal andere thema’s dan het Smart Cities project. Over:
- Cultuur: “De rol van de stad bestaat ook uit het bijsturen van het Vlaams beleid opdat iedereen de kans krijgt om mee te participeren.”
- Mobiliteit: “We moeten nadenken over nieuwe investeringen zoals wat we destijds in 2009 en 2010 (in openbaar vervoer, nvdr) beslist hebben. We moeten allemaal aan één zeel trekken. Dat gaat over fietspaden en openbaar vervoer. Veel plaats voor nieuwe tramlijnen is er niet maar we kunnen wel het aanbod en de snelheid verbeteren. Daar waar de tram rijdt moet hij voorrang krijgen op de auto en soms ook op de fietsers.”
- de Moskeeën: “Ik ben een groot voorstander van erkende moskeeën. Van de 47 moskeeën in Antwerpen zijn er maar Continue reading “Caroline Bastaens over Cultuur, Mobiliteit, Moskeeën, Radio en Kris Peeters”
Digitale radio: geen kat geïntereseerd, dus waarom de push?
Al twintig jaar wordt digitale DAB-radio aangekondigd maar geen kat zit erop te wachten, de digitalisering komt dus niet van de grond.
Nu steekt de liberale regering de vrije markt een handje toe: in mei was er de conceptnota van minister Gatz die de stations van de mediagroepen een plaats garandeert op de DAB-band en de afbouw van FM voorziet.
Op 6 juli keurden meerderheid en oppositie van het Vlaams parlement een resolutie goed die de regering in grote lijnen oproept om uit te voeren wat in de nota Gatz staat.
We bellen met.Bart Caron (Groen), voorzitter van de parlementaire mediacommissie. We wilden ook Karin Brouwers (CD&V) aan het woord laten maar zij was niet bereikbaar.
“Het is veel meer dan een DAB-resolutie” stelt Caron. “Gans het landschap wordt op orde gezet. Maar ja, de grote vernieuwing zit misschien wel in DAB+. We hebben in Vlaanderen een grote achterstand met het uitrollen van DAB+. Bijna niemand heeft een DAB ontvanger en alleen de VRT zendt op DAB uit. We moeten absoluut overschakelen omdat we zo betere kwaliteit krijgen en omdat op die manier plaats kan gemaakt worden op de FM band voor lokale radio. Want dát is het problem met de FM-band: je krijgt er maar een beperkt aantal zendders op.”
RC: Het lijkt erop alsof de uitrol van DAB een (technische) manier is om de discussie over de FM band van de baan te krijgen. Een belangrijk element is dat twee van de drie gewestelijke private mediagroep-zenders (Joe FM en QMusic) eigendom zijn van Medialaan ( Persgroep / Roularta) en de derde, Nostalgie, van de combinatie Corelio/Concentra. Nu is er een andere mediagroep die ook wel een radiootje wil hebben en daarvoor is geen plaats, dus….
Bart Caron: “Er is geen plaats voor die vierde landelijke (lees ‘gewestelijk’, nvdr) van de SBS groep, de keten van TV zenders Vier, Vijf en straks ZES. Die wil ook een radio. Mediagroepen willen alle media combineren, dus TV, internet, radio, print… omdat dat hun commerciële positie versterkt. Dat is de realiteit. De vraag is hoe we dat regelen op een eerlijke manier. Idealiter komen we met alle gewestelijke radio’s op DAB+, en alleen op DAB+. Dan is er plaats voor al die zenders op DAB en ook op de FM band om alle andere radio’s de lokale en de netwerkradio’s te bedienen. Netwerkradio’s kunnen later waarschijnlijk ook wel op DAB. Dat is het idee. We kunnen die grote zenders wel niet direct van FM gooien. De mensen moeten eerst DAB ontvangers hebben. Mijn ideaal beeld is hoogtechnologische, kwalitatieve radiozenders en zo weinig mogelijk regeltjes. Laat die wereld vrij en laat wie radio wil maken ook radio maken, zoals het geval met sites op het internet.”
RC: Maar ondertussen zijn er wel regels nodig. Punt 3 van de resolutie stelt dat er ‘zo snel mogelijk uitsluitsel moet gegeven worden over mogelijkheid van een vierde landelijk (=gewestelijk) commercieel radionet op de FM band’. Waarom is daar nog altijd gehakketak over? Er zal wel wat lobbywerk aan de gang zijn achter de schermen van die derde mediagroep.
Bart Caron: “Er is een discussie tussen SBS en de overheid of er nog plaats is op de FM band.”
RC: Maar waarom zou dat moeten (die vierde zender)? Die zal, zoals de andere, geen kwalitatief goede radio brengen en geen enkele luisteraar vraagt erom. Het gaat gewoon om een mediagroep die er ook wat geld wil uitslaan.
Noot: Er wordt jaarlijks 270 miljoen aan geld uitgegeven voor radioreclame Continue reading “Digitale radio: geen kat geïntereseerd, dus waarom de push?”
Radio Centraal Limburg
Radio Centraal werd opgericht in de ‘vruchtbare’ jaren ’80. In heel België schoten de vrije radio’s toen als paddestoelen uit de grond, en dat was in Limburg niet anders. Eén van die pioniers was Radio Noordzee, dat wekelijks in een bestelbus vanaf een andere locatie uitzond om op die manier uit de handen van de rijkswacht te blijven. Radio Noordzee groeide echter al snel uit tot een begrip in Limburg en werd vervolgens gecontacteerd door Concentra, dat de zender wilde overnemen.
Enkele medewerkers richtten daarom Radio Centraal op. Omdat er op dat moment al een Antwerpse radio met dezelfde naam actief was, werd er nog het suffix ‘Limburg’ aan vastgeplakt. Stefaan ’t Jolyn stond in de jaren ’80 mee aan de wieg van Radio Centraal Limburg en doet verslag over het ontstaan van de radio, de drijfveren en de bitse strijd om de zendfrequenties.
Vragen bij de verdere ketenvorming in radiolandschap
Karin Brouwers (CD&V) maakt zich zorgen over de voortschrijdende concentratie in het lokaal radiolandschap. Woensdag vroeg ze bijna retorisch aan minister Sven Gatz (Open-VLD) of de geruisloze overname van StoryFM, een nep-lokale radio, door Familyradio (evenmin lokaal) niet een inbreuk vormt op het mediadecreet.
“Met de overname krijgt Familyradio plots 33 frequenties. Bovendien is Familyradio eigendom van Vlacoro bvba, dat ook al Club FM in handen heeft. Samen hebben de Vlacora-stations 87 frequenties. De zendvergunningen zijn echter bedoeld voor lokale radio’s en ze moeten dagelijks lokaal nieuws brengen. We weten niet of dat gebeurt, maar de reclameblokken worden alvast wel lokaal ontkoppeld waardoor ze wel de echte lokale radio’s beconcurreren. ”
“Minister Gatz zegt dat de regulator, VRM, nog geen inbreuken heeft vastgesteld. Anderzijds heeft hij aangekondigd dat het mediadecreet zal aangepast zal worden. Eind deze maand wordt het resultaat bekend gemaakt van een financieel-economische impactstudie en dat zal ons in staat stellen om te zien wat moet gebeuren met het decreet. ”
“De regeringspartijen staan in dit dossier op één lijn. De ene partij is mogelijk wat meer gevoelig voor ketenvorming dan de andere, CD&V is er in alle geval zeer gevoelig voor.”
De vraag is of er wel een aanpassing van de wetgeving nodig is om het probleem aan te pakken. Zoals zijn voorganger, Ingrid Lieten (sp-a), verschuilt minister Gatz zich achter de regulator VRM, maar in de praktijk voert de regulator haar bevoegdheid niet uit als het gaat over inhoudelijke inbreuken, wat Karin Brouwers ook bevestigt. “De VRM doet meer een technische controle en minder een inhoudelijke”.
De overname door Familyradio is wel degelijk een volgende in een reeks van inbreuken. Het decreet stelt namelijk dat ‘Samenwerking niet mag niet leiden tot gestructureerde eenvormigheid in het programmabeleid’.
Bovendien werd het Mediadecreet de afgelopen 10 jaar al verschillende malen aangepast, maar werden nooit stappen ondernomen om de concentratie tegen te gaan. Integendeel. Zo werd het decreet speciaal aangepast om het voor de Vlaamse Mediamaatschappij mogelijk te maken om twee gewestelijke zenders uit te baten. En in 2005 werd ten behoeve van de ketens expliciet ingeschreven dat tot zestig lokale radio-organisaties mogen ‘samenwerken’, wat in de praktijk betekent dat één eigenaar op zestig frequenties identieke ‘lokale’ uitzendingen kan brengen. Maar zelfs die limiet is nu dus overschreden met de Vlacora-overname.
Links:
– Tussenkomst Karin Brouwers in de mediacommissie, 7 oktober
– Het mediadecreet
Politiek Debat – Toekomst voor de Radio !/?
Daarover debatteren we met 4 parlementsleden: Veli Yűksel (CD&V) en Bart Caron (Groen!) zijn vast lid van de Commissie Media van het Vlaams parlement. Jan Roegiers (SP.a) is plaatsvervangend lid en werkt zich momenteel in. Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) is federaal parlementair. N-VA schittert door haar afwezigheid.
We overlopen het radiolandschap, van het gewestelijk VRT/VMMa duopolie tot de gemeenschapsradio’s.
De neergang van de lokale radio toont voor iedereen rond de tafel aan dat de huidige mediawet (het Vlaams “Mediadecreet”) naast zijn doel schiet. Er wordt veel verwacht van de markt- en behoeftestudies die mediaminister Lieten binnenkort zou opstarten. De resultaten van die studies moeten de basis vormen voor een herziening van het Mediadecreet in 2016, als het frequentieplan voor de FM band, na 3 jaar uitstel, onvermijdelijk aan herziening toe is.
Ondertussen zorgt het huidig politiek compromis er blijkbaar voor dat een aanpassing van het mediadecreet vóór 2016 zo goed als onmogelijk is. Men kan zich echter afvragen of de blokkering van het Mediadecreet en de geplande studies de politiek niet handig uitkomen om niet te moeten handelen vóór het einde van deze politieke legislatuur. Zo wordt het feit dat het decreet niet kan aangepast worden als reden gegeven voor het niet aanpakken van de huidige koehandel in zendvergunningen en voor het feit dat niet optreden wordt tegen flagrante schendingen van de Mediadecreet. Iedereen rond de tafel is het er nochtans over eens dat die toestanden de wereld uit moeten. De politici zelf wijzen er op dat de sector in verspreide slagorde optreedt en door haar tegengestelde belangen met verschillende boodschappen komt. Er bestaat ook twijfel over de financiële leefbaarheid van kleine lokale omroepen als die volledig afhangen van de lokale commerciële markt alleen.
Ondanks de blokkering zien sommigen toch een mogelijkheid voor een beperkte amendering van het decreet in 2013. Zo zou een erkenning voor Gemeenshapsradio’s toch niet onmogelijk zijn. Die erkenning zou toelaten om als groep te gaan onderhandelen met SABAM.
Het debat over de digitalisering van de radio moet in Vlaanderen nog beginnen. Wordt het DAB+ of radio via het internet? De verwachting is dat het antwoord op die vraag door de evoluties in het buitenland zal bepaald worden.
Links:
– Vlaams Mediadecreet: HIER
– Paper over gemeenschapsradio door Franstalige Regulator: HIER
Continue reading “Politiek Debat – Toekomst voor de Radio !/?”