Een documentaire: Voices of Transition

Wereldburger Nils Aguilar (een in Duitsland opgegroeide Fransman met Spaanse roots) studeerde af als socioloog. Toen hij in 2005 op reis was in het binnenland van Argentinië, maakte hij mee dat een inheemse stam hardhandig van zijn voorvaderlijk grondgebied gejaagd werd door een tabaksproducent. Terug in Buenos Aires kwam hij bij de Universidad Popular Madres de la Plaza de Mayo terecht, en volgde daar twee initiatielessen documentaire-maken. Zo ontstond het plan om de perverse kanten van ons huidig, sterk winstgedreven landbouwmodel in beeld te brengen.
Omdat landbouw in hoge mate aan heel wat actuele thema’s raakt (energie, klimaatsverandering, grondrechten, honger, biodiversiteit, cultuur …), kwam hij bij de transitiebeweging uit: vandaar de titel Voices of Transition. Hij filmde in Frankrijk, het VK, en Cuba. De documentaire wil mensen inspireren om uit hun kot te komen en samen b.v. de parkeerplaats van de school tot groentetuin om te spitten. Dat inspireren kan in heel wat landen, want er zijn al negentien ondertitelingen gemaakt, waaronder Japanse, Koreaanse en Mandarijnse. En dus ook Nederlandse, waarmee Voices of Transition met Nils Aguilar erbij een paar weken door Vlaanderen toerde. Bij zijn doortocht in Antwerpen kon iez hem interviewen. Komen aan bod in het gesprek:

Vanaf welk jaar zijn biologische methoden competitief tegenover (steeds op basis van gas geproduceerde) kunstmest?
Hoeveel kost een reep chocola van € 1 echt?
Waarom zijn er geen transitiegroepen in de derde wereld?
In welke eeuw werd de mesthoop uitgevonden?
Wat is het voordeel van het gebruik van de term veerkracht (‘resilience) i.p.v. ‘duurzaamheid’?
Hoe bourgeois is de transitiebeweging?
Kan permacultuur door grote bedrijven gerecupereerd worden?
Wat is er zo tof aan boslandbouw?

Coöperatief ondernemen: docu, toelichting

Uit onvrede met de job-hop-cultuur in de reclamewereld, en vanuit de ambitie om op een duurzamere manier en vanuit duidelijkere waarden samen te werken, werd begin 2002 het communicatiebureau Choco opgericht. Bij die waarden hoorde ook participatie, dus lag de coöperatieve bedrijfsvorm voor de hand. Choco werd lid van het al in 1895 opgerichte International Co-operative Alliance, en volgt dus uiteraard de zeven ICA-principes. Zij gaven ook het boek De Menseneconomie uit, waarin ze beschrijven hoe ze intern samenwerken, met klanten en leveranciers omgaan, en bij de omgeving van hun bedrijf betrokken zijn (b.v. bij Transitie Deurne).
Enkele jaren later startte de coöperatieven-koepel Coopkracht, waarbinnen Choco een actieve rol ging spelen. Omdat keer op keer bleek dat de coöperatieve bedrijfsvorm slecht gekend is, tot zelfs bij studenten in het economisch onderwijs toe, zet Coopkracht momenteel extra in op jonge starters met Youth4Coop. Donderdagavond 7 mei vanaf 17u is er een eerste Youth4Coop-evenement in Kavka.
Maandagavond 4 mei organiseren Coopkracht en Choco samen een avond rond coöperatief ondernemen in filmhuis Klappei. Eerst wordt de documentaire Het wonder van het Baskenland vertoond, over het grondig coöperatieve Mondragon in Baskenland. Daarna legt Steven Pauwels van Choco, die ook in onze studio te gast was, één en ander uit over werknemersparticipatie.

Drijfkrachtbelasting: verouderd? Pesttax? Angstaanjagend?

Het leek wel alsof een persbericht van VOKA letterlijk afgedrukt was op de site van de BRTN: ‘1 op de 5 gemeenten heft nog compleet verouderde “belasting op drijfkracht‘. Volgens werkgeversorganisatie VOKA is de drijfkrachtbelasting verouderd, jaagt ze bedrijven weg en is het soms ook een beetje absurd: zo zou zelfs de motor van je pc of garagepoort belast kunnen worden. De zwarte zone is volgens VOKA de regio Antwerpen, waar diverse gemeentes de belasting heffen: de stad Antwerpen, Beveren maar ook Zwijndrecht.
We bellen met de Zwijndrechtse schepen van Financiën Theo Van Roeyen (CD&V). Hij legt ons uit wat de belasting inhoudt, en waarom ze voor Zwijndrecht niet zo negatief is. Ook legt hij uit dat met bedrijven steeds overlegd wordt over o.m. de belasting. O ja: geen enkel bedrijf is voorlopig gaan lopen voor de belasting.

Doel: update en film- en discussie-avond

Als u alles over het Doel-dossier wil weten en daar graag een Doelse Dwarskop bij drinkt, kunt u maandagavond 6 april naar Klappei komen waar om 19u30 De Engel van Doel vertoond wordt, gevolgd door een discussie over het samengaan van polder en haven. Bij wijze van opwarming kwam Denis Malcorps, één van de nog steeds zowat twintig bewoners van Doel en actief bij Doel2020, een stand van zaken brengen in onze studio.
Even recapituleren. Doel2020 stapte een paar jaar geleden naar de Raad van State met 18 bezwaren tegen het GRUP voor het Saeftingedok, dat dwars over het dorp heen gepland is. In december 2013 schorste de Raad van State dat GRUP gedeeltelijk. In april 2014 keurde de Vlaamse regering een decreetswijziging goed die het mogelijk maakt een geschorst GRUP, terwijl het nog bij de Raad van State in verdere behandeling is, in te trekken en gewijzigd terug op te maken. Dat gewijzigd GRUP werd in oktober voorgesteld. Er was daarin rekening gehouden met slechts één van de 18 hogervermelde bezwaren, i.v.m. de fasering voor het aanleggen van compenserende natuurgebieden. Met de overige 17 bezwaren stapte Doel2020 begin dit jaar opnieuw naar de Raad van State. Eén gegrond bezwaar volstaat om het GRUP opnieuw te laten schorsen.
Verder is Doel2020 ook naar het Grondwettelijk Hof gestapt om klacht neer te leggen tegen de decreetswijziging, weer een stap waarmee de overheid het altijd maar moeilijker maakt voor wakkere burgers om beslissingen van de overheid aan te vechten.
In het geval van Doel werd er al eens eerder een rare bocht gemaakt: het nooddecreet. De werken aan het Deurganckdok waren toen stilgelegd vanwege de vogeltjes. Vogeltjes? Wel: in de jaren zeventig begon men bij Antwerpen ambitieus poldergrond op te spuiten om de haven geweldig uit te breiden. Toen de verwachte economische groei uitbleef, ontdekten bepaalde zeldzame vogelsoorten deze heerlijk rustige lege zandvlaktes (Googel: grutto, tureluur, scholekster). Heel dat gebied, plus nog wat polderland omheen Doel, is toen aangeduid als vogelrichtlijngebied. Daarrond bestaat Europese wetgeving, waarop o.a. de BBL zich beriep om de werken aan het Deurganckdok te laten stilleggen. Omdat daardoor grote kosten dreigden in de vorm van schadeclaims voor de aannemers e.d., kwam de overheid met dat nooddecreet.
Meteen daarop sloot het havenbedrijf een overeenkomst met Natuurpunt, om eenzelfde vogelscenario in de toekomst te voorkomen. Er werden diverse braakliggende terreinen als natuurgebied ingericht. Die natuurcompensatie-stukjes wil men nu dan overhevelen naar het noorden van de polder, met tureluurs en al. De mensen die in die polders wonen en werken, moeten dan wel weg (geen beschermde diersoort). Ook andere diersoorten zullen moeten verhuizen, want het idee is dat het hele gebied moerasland wordt.
Omwille van die drassige aanleg, waarbij maar één toegangsweg tot de kerncentrale bewaard blijft, stapten ook de het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (een overheidsagentschap, nota bene) en Electrabel naar de Raad van State. Dit natuurgebied zou namelijk overstromingsgebied worden, en de kans op overstroming is door het uitdiepen van de Schelde groter geworden. Die ene toegangsweg zou dan afgesneden kunnen worden.
Alles hangt nu af van het oordeel van de Raad van State over het aangepaste GRUP. De uitspraak wordt dit jaar ergens verwacht. Worden de bezwaren niet ontvankelijk geacht, dan dient Doel tegen 2017 helemaal weg te zijn. Anders heeft het dorp weer een paar jaar respijt om hun eigen alternatief te promoten: géén Saeftingedok, en de aanleg van een agrarisch natuurgebied, waar landbouw en natuurbeheer samen gaan.
Na deze gerechtelijke stand van zaken hadden we het nog even over het absurde fenomeen dat welhaast ieder weekend massa’s mensen naar Doel afzakken, niet in de hoop een tureluur te spotten, maar er vanuit gaand dat het een spookdorp is waar men lustig zijn gangen mag gaan: rondracen met auto’s / motors, huizen binnenbreken … Dit zijn vaak georganiseerde, maar duidelijk niet aangevraagde evenementen. De politie van Beveren treedt daar blijkbaar gewoon niet tegen op. De Doelenaars richtten een dorpswacht op, die op één zondag b.v. 1300 mensen tegenhield.
Foto: Actie van De Derde Generatie bij publieksbezoeken Deurganckdoksluis op 7 en 8 maart

Netneutraliteit: hollen de landen het Europees parlementair wetsvoorstel uit?

De Europese staten lijken de internetproviders op een deel van het internet hun gang te willen laten gaan. De VSA van haar kant legden Netneutraliteit op 26 februari wettelijk vast. Het klinkt allemaal nogal abstract maar dat is het allesbehalve.
Wat indien Telenet of Belgacom zouden bepalen onder welke voorwaarden ze internetdiensten zouden beschikbaar stellen? Welke websites aan welke snelheid bereikbaar zouden zijn? Of, wanneer en hoe Skype zou werken? En wat moesten ze de mogelijkheid krijgen elkanders digitale uitzendingen te hinderen?
‘Netneutraliteit ‘ betekent dat internetproviders zich niet met dat soort praktijken bezighouden en alle spelers op dezelfde manier toegang verschaffen tot het net.
80 jongerenorganisaties van Europese politieke partijen ondertekenden een manifest dat de staten oproept om het zogenaamd ‘Telecoms Single Market Regulation‘ wetsvoorstel van het Europees parlement te volgen. De N-VA-jongeren blinken uit door als enige Vlaamse politieke jongerenorganisatie met parlementaire vertegenwoordiging het manifest niet mee te ondertekenen.
We bellen met Aaron Ooms voor tekst en uitleg. Ooms is voorzitter van de JongSocialisten, die het manifest wel ondertekenden en ook een persbericht uitstuurden. “Het voorstel van de Raad van ministers specifieert welk deel van het internet neutraal moet blijven. Ze breken de netneutraliteit dus voor een stuk af. De kans bestaat dat dat stuk in de toekomst vergroot wordt tot de neutraliteit helemaal verdwenen is. Voor ons moet het internet volledig vrij blijven.”
We contacteerden ook het kabinet van de bevoegde minister Alexander Decroo voor een reactie. De minister zelf was niet beschikbaar voor een gesprek maar we ontvingen wel volgend standpunt:
“Minister De Croo heeft namens de federale regering steeds beklemtoond dat we verwachten dat voor gebruikers het internet even vlot werkt als water uit de kraan en dat er geen onderscheid gemaakt wordt afhankelijk waarvoor je het gebruikt. Daarom bewaken we het open en neutrale karakter van het internet. Daarbij moet wel steeds voldoende oog zijn voor innovatie.”
“De minister is daarbij voorstander van een Europese regeling van netneutraliteit, waarbij de algemene principes vastgelegd worden op dezelfde manier in alle EU-landen, maar waarbij de mogelijkheden voor toekomstige innovaties gevrijwaard blijven. Daarnaast moet de regulator voldoende de mogelijkheid krijgen om de situatie te onderzoeken en krachtdadig op te treden wanneer het netneutraliteitsprincipe geschonden wordt.”
“Het standpunt van de minister blinkt uit door vaagheid.” repliceert Aaron Ooms. “Het eerste deel klinkt zeer positief, maar de passage over innovatie niet. Wij vragen om de Netneutraliteit te waarborgen en onmiddellijk vast te leggen.”
Onze collega Wim Geraets van de Webgang benadrukt dat NETneutraliteit meer is dan WEBneutraliteit. “Het feit dat Belgacom in principe dataverkeer van concurrent Skype over zijn netwerk zou kunnen hinderen illustreert dit. Of Telenet dat sites zoals Youtube zou vertragen. Technisch is dat perfect mogelijk.”
Verder vindt hij de respons van minister De Croo eigenaardig. “Er wordt gesteld dat Netneutraliteit moet gegarandeerd worden, en dan wordt onmiddellijk gezegd ‘maar innovatie moet gevrijwaard blijven’. De ‘maar’ geeft al aan welk soort innovatie bedoeld wordt. Álle innovatie op het internet is juist ontstaan doordat het internet wél neutraal was.”
Link: achtergrondartikel door EDRi

Voorwaarts!? Voedselteams

Vanuit het vormingsaanbod rond de landbouwproblematiek groeide midden jaren negentig bij Elcker-Ik Leuven de drang om een alternatief te creëren voor het overheersende grootschalige landbouwmodel. Inspiratie vond men bij de Japanse Seikatsu-clubs, in de jaren zestig na een kwikschandaal opgericht door verontruste burgers die voortaan 100% zeker wilden weten waar hun voedsel vandaan kwam.
En zo gingen dan in 1996, het jaar van het Europees exportverbod op Brits rundvlees, de Voedselteams van start. Doel: de band tussen producent en consument versterken, lekker en gezond eten voor de klant, respect en een eerlijke prijs voor de boer.
Zo’n 180 producenten leveren momenteel aan bijna evenveel voedselteams. Er komen regelmatig teams bij. Dorinne Agemans, regiocoördinator voor de provincie Antwerpen, begeleidde dit proces al verschillende keren: van de kern enthousiastelingen die de boel op gang trekt, over de eerste, wervende info-avond, het zoeken van een geschikt depot, het verdelen van de bestuurstaken, het aansluiten bij bestaande of zoeken van nieuwe leveranciers, tot het opstellen van de eigen bestellijst op de centrale website.
Buiten het beheer van die website gebeuren er nog wat netwerk- en communicatietaken vanuit het centrale kantoor in Leuven. Coördinator Hilde Delbecque vertelde onder andere over een door Voedselteams ingericht symposium over de korte keten, waaruit een platform ontstond dat momenteel een strategisch plan voor die korte keten uitwerkt. Op Europees niveau voert Voedselteams samen met gelijkaardige initiatieven uit Finland, Frankrijk en Duitsland een Grundtvig-uitwisselingsproject uit, en nog internationaler ging één van de collega’s onlangs naar het agro-ecologisch Nyéléni-forum in Mali, rond voedselsoevereiniteit.
Ook op lokaal niveau wordt er druk geparticipeerd, waarbij het initiatief van de lokale teams zelf uitgaat: meedoen aan de week van de fair trade, de dagen zonder vlees, acties die met voedselveiligheid te maken hebben …
De vzw, die mogelijk ooit nog in een coöperatie transformeert, functioneert dankzij bijdragen van de leden en producenten, en is erkend en gesubsidieerd als socio-culturele beweging.

Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje

Armoede in Vlaanderen

Ondanks de financiële crisis van 2008 lijkt België goed te hebben standgehouden op het gebied van armoede en ongelijkheid. En gelukkig maar dat het zo goed gaat met onze economie en dat de rijkste laag van onze bevolking het steeds beter heeft: dankzij het wonder van de ’trickle down economics’ zal hun vooruitgang ook de armsten ten goede komen.
Maar kloppen deze vaak herhaalde mantra’s wel? Zijn we een landje waar slechts enkele in armoede leven, of is er veel te veel verborgen armoede? Wie is er allemaal arm?
Met Jos Geysels, o.a. voorzitter van o.a. 11.11.11. en de koepelvereniging Decenniumdoelen 2017, praten we over armoede in Vlaanderen. In deel 1 doen we aan begrippenverklaring: wat is armoede, wat is ongelijkheid? Hoe staat het met armoede in Vlaanderen? Klopt de foto die we van armoede hebben wel? In deel 2 hebben we het over de recente studie van Decenniumdoelen 2017 over de impact van de maatregelen van de Vlaamse en federale regering.
Jos Geysels schreef onlangs samen met Erik Vlaeminck een interessant pamflet over armoede: “De Schande en de keerzijde”.

Oxfam in Davos

Opmerkelijk op het Wereldeconomisch Forum in Davos dit jaar was het co-voorzitterschap door Oxfam, in de persoon van directeur Winnie Byanyima. Zij kon zo het thema van de problematisch groeiende ongelijkheid opnieuw sterk op de voorgrond plaatsen. In functie daarvan publiceerde Oxfam net als vorig jaar cijfermateriaal dat de zich steeds verder concentrerende rijkdom duidelijk aantoont, een feit dat erkend wordt door internationale instellingen als de Wereldbank, het IMF en de OESO. Het probleem is niet louter moreel, maar ook praktisch economisch: hoe groter de ongelijkheid, hoe minder groei.
Dat de grootste multinationals nog amper belasting betalen, is trouwens ook een doorn in het oog van de rest van de bedrijfswereld. Bij de aldus ontdoken of ‘ontweken’ belastingen gaat het niet, zoals sommigen beweren, om te verwaarlozen sommen. Enkel in Europa lopen de overheden zo jaarlijks 1000 miljard dollar mis, en heel wat ontwikkelingslanden zouden hun afhankelijkheid van buitenlandse steun vaarwel kunnen zeggen als ze correct belastingen zouden kunnen innen.
Wereldwijd geldende belastingsregels zouden een grote stap vooruit betekenen. Binnen de OESO wordt daar aan gewerkt, maar daar zitten te veel spelers aan tafel die de regels graag opgesteld zien in het belang van de multinationale ondernemingen. De OESO is namelijk een studiekring van voornamelijk rijke lidstaten, het zuiden zit daar niet mee aan tafel. Oxfam vraagt om een VN-belastings-top, waar alle belanghebbenden een gelijke stem hebben. Enkel de politieke wil voor zo’n internationaal transparant belastingssysteem moet sterker worden. Precies om die te verhogen was de aanwezigheid in Davos van belang.
Dit alles hoorden wij van Xavier Declercq, beleidsdirecteur bij Oxfam België.

Philippe De Backer (VLD) over TTIP: "De VSA is geen apenland"

De Europese Commissie onderhandelt sedert 2013 met de VSA over een handelsverdrag dat vooral administratieve barrieres moet weghalen.
Voor Philippe De Baker, EU parlementslid van Open-VLD, is dit zogenaamd ‘TTIP’ akkoord belangrijk:

“Een vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VSA zou een standaard kunnen worden voor toekomstige handelsakkoorden in de rest van de wereld.”

Er heerst wantrouwen tegenover het verdrag. Een deel van het Europees parlement wil dat regulering rond voedsel, chemische stoffen en olie en gas uit het verdrag gehaald wordt, om milieu en voedselveiligheid te beschermen:

“De zaken die de linkerzijde uit TTIP wil zijn net punten die voor zowel de Amerikanen als voor Europese politici belangrijk zijn. Er zal geen akkoord komen zonder dat die erin staan. En dat is net de politieke agenda van de tegenstanders want ze zijn tegen vrijhandel.”

Verder hebben we het over de ook al omstreden ISDS clausule die investeerders toelaat om landen voor een derde partij aan te klagen.
En om te eindigen de houding van N-VA die niet lijkt te weten hoe ze over dit dossier moet communiceren.
Continue reading “Philippe De Backer (VLD) over TTIP: "De VSA is geen apenland"” →

EU/VSA handelsverdrag. Bart Staes: "Het besef groeit dat dit één van de balangrijkste dossiers is van 2015"

We bellen Groen Europarlementslid Bart Staes over het TTIP handelsvedrag dat de Europese Commissie met de VSA aan het onderhandelen is.
Het verdrag gaat niet over over het verlagen van invoertarieven, die zijn al laag, maar wel over het gelijkschakelen van regels en het opheffen van ‘handelsbarrieres’. Volgens Staes is er een risico voor volksgezondheid en milieu.
En dan is er ook nog de omstreden ISDS-clausule…
Volgende week legt Bart Staes in de EU parlementscommissie Milieu een motie voor waarin gevraagd wordt om een aantal zaken uit het verdrag te houden. We vragen wat het TTIP nu eigenlijk inhoud en waarom hij er graten in ziet.
Bart Staes: “De EU en de VSA hebben een andere visie op bepaalde zaken. In Europa gaan we in principe geen voedsel op de markt brengen als we niet zeker zijn dat het veilig is. Dat voorzorgprincipe wordt door sommigen gezien als een belemmering van de handel en wil men dus afbouwen.”

“We willen wel over onderhandelen over alles en nog wat, maar we willen niet inleveren op de normen waarvoor we 15 jaar democratisch gestreden hebben.”

“Er wordt nu al druk op ons gezet om EU wetgeving af te bouwen. Zo vroeg de commissie ons om in het kader van het handelsvedrag het verbod op het behandelen van vlees met melkzuur op te heffen. Dat soort druk voelen we dagelijks, soms fijnzinnig, soms brutaal. Ik merk dat een aantal collega’s daar zeer vatbaar voor zijn.
“Maar dankzij de strijd die we het afgelopen anderhalf jaar gevoerd hebben is er wel al wat veranderd. In het begin van de onderhandelingen werd het parlement buiten spel gehouden. Bijna alle parlementsleden hebben nu toegang tot de documenten die de commissie vrijgeeft Niet alles wordt vrijgegeven maar het verschil met 18 maanden geleden is dag en nacht.”
“Het besef groeit ook dat dit één van de balangrijkste dossiers is van 2015. In mei wordt een standpunt over TTIP in de plenaire (=volledige) vergadering van het parlement gestemd. Dat zal aan de commissie duidelijk maken binnen welk kader ze kan verder onderhandelen. ”
Tenslotte hebben we het over de ‘ISDS‘-clausule die de commissie in het handelsverdrag wil inlassen. Die maakt het mogelijk voor een multinational om landen aan te klagen als ze meent dat de wetgeving van een staat haar belangen schaadt.
Staes: Het is zelfs erger dan je zou denken:

“Bedrijven dagen staten niet voor een internationale rechtbank maar voor een trio van drie privé rechters gekozen uit een groep van een twintigtal mensen, meestal zakenadvocaten, waarover geen controle uitgeoefend wordt. “

“Het model is de wereldhandelsorganisatie waar nu al in geval van dispuut een pannel wordt samengesteld van mensen uit de zakenwereld. Er zijn van langs om meer stemmen die zeggen dat we dit niet nodig hebben, zeker niet binnen de TTIP, want we mogen er toch vanuit gaan dat er een rechtstaat bestaat ind e VSA en de EU. ”
“Het ergste aan het ISDS mechanisme is dat dit ervoor zorgt dat bedrijven een staat kunnen laten beboeten omdat die bepaalde democratische besluiten genomen heeft. Zo heeft het Zweeds bedrijf Vattenval Duistland aangeklaagd omdat ze beslist heeft om uit de kernenergie te stappen. Dat is onaanvaardbaar want de uitstap werd democratisch beslist in het parlement. Bovendien zet dit druk op landen om geen wetten in te voeren die volksgezondheid en milieu beschermen.”
Link: motie van Bart Staes over TTIP (zie p 4 en 5)