Vroeger nadenken over later

PSC Open Huis is al enkele decennia actief in de buurt rond het Stuivenbergziekenhuis. Eén van de thema’s waar zij rond werken, is woonvormen voor ouderen. We spraken met Timor en Clementine over een bijzonder project in de buurt.
PSC Open Huis organiseert rond dit thema op maandag 6 juni een avond in Filmhuis Klappei. Eerst wordt Home Sweet Home vertoond, een Belgische film uit de jaren zeventig over opstand in een bejaardentehuis. Daarna volgt nog een groepsdiscussie over ‘vroeger nadenken over later’.

Voorwaarts!? Universiteit voor het Algemeen Belang

Nadat ze zich van het gezag van de kerk bevrijd hadden, werden universiteiten intellectuele vrijplaatsen. Maar de laatste decennia lijken ze meer en meer op gezag van het bedrijfsleven te functioneren, en enkel nog producten en werkkrachten op maat te leveren, in plaats van kennis te genereren en burgers te vormen met het oog op het algemeen belang.
De Italo-Belg Riccardo Petrella, andersglobalist, hoogleraar, en oprichter van de Groep van Lissabon, wilde de oorspronkelijke missie van universiteiten weer centraal stellen door het her en der oprichten van een Universiteit voor het Algemeen Belang. Toen hij in 2005 in het Kievitklooster een prijs in ontvangst kwam nemen van stRatenGeneraal, leek dat gebouw hem uitermate geschikt voor een Antwerpse vestiging.
Een paar maanden laten was onze eigen Universiteit voor het Algemeen Belang al een feit, alhoewel het klooster een andere bestemming kreeg. In 2006 startte de publiekswerking in een optimaal laagdrempelig winkelpand in de Volkstraat. Daar ontwikkelden de UAB’ers een heel divers aanbod aan vorming, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening rond een hele reeks thema’s, waaronder die van de vier ‘faculteiten’ Anderheid, Mondialiteit, Verbeelding en Water. Vaak gebeurt dat in samenwerking met andere middenveldorganisaties, maar ook individuen met een bijzonder idee kunnen dat mogelijk binnen het kader van de UAB verwezenlijken. Soms geeft een bepaald thema aanleiding tot een hele reeks evenementen, zoals dit jaar de 500ste verjaardag van Utopia van Thomas More, dat in Antwerpen geconcipieerd werd.
Een doorsnee-UAB’er bestaat niet, de achterban is heel heterogeen. Wel gaat het steeds om mensen die de holistische benadering van de UAB sterk weten te appreciëren.
Sinds 2011 is de UAB verhuisd naar een lokaal in de kunsthogeschool Sint Lucas, wat meer kruisbestuiving met studenten met zich meebracht. Waar het heen moet na september 2018, als die hogeschool zelf verhuist, is nog niet duidelijk.

Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje
 

Fair Transport Europe

De European Transport Workers’ Federation vertegenwoordigt 231 transport-afdelingen van vakbonden in 41 Europese landen, waaronder alle 28 EU-lidstaten. Binnen die EU is zo’n 5% van alle werknemers, een 11 miljoen personen, tewerkgesteld in de transportsector. De ETWF lanceerde in september een Europees Burgerinitiatief, u weet nog wel, dat inspraak-kanaal voor EU-burgers. Men dient dan in minstens 7 EU-lidstaten in de loop van 1 jaar minstens 1 miljoen handtekeningen te verzamelen voor een bepaald voorsteld, en als dat lukt, dient de Europese Commissie daar dan iets mee te doen.
Waar gaat het voorstel in dit geval om? Wel, binnen de EU wordt er allerlei geharmoniseerd om vrij verkeer van goederen en diensten te garanderen, maar de lonen en arbeidsvoorwaarden komen daar dan minder harmonieus uit. De ETWF maakte een lijstje met zeven voorstellen om in de transportsector sociale dumping tegen te gaan, een einde te stellen aan de woekerende postbus-bedrijven, een gecoördineerde Europese inspectiedienst op te zetten, enzovoort. De bedoeling is om naar aanleiding van het initiatief ook het publiek en politiek debat op nationaal niveau weer aan te zwengelen.
Veronique De Roeck, propagandist bij de Belgische Transportbond van de ABVV, kwam in onze studio één en ander verder toelichten.
Nog tot begin september kunt u online ondertekenen op de website van het initiatief. U vindt er ook uitgebreide achtergrondinformatie.

Elcker-Ik: 45 jaar sociale actie

Bij de feestelijke eerste vertoning van de Elcker-Ik-documentaire van Timm Knaeps in 2014 engageerde Walter Lotens zich om ook voor een boek over de rijke geschiedenis van het centrum te zorgen. Een welhaast onmogelijk opgave, zo bleek. Die geschiedenis is immers sterk verweven met allerlei mogelijk actiegroepen en initiatieven die in Elcker-Ik ontstonden of er een plek vonden om uit te rijpen, dan weer verzelfstandigden of een andere koers gingen varen. Niet evident dus om af te bakenen wat nu wel of niet in het Elcker-Ik-verhaal thuis hoort. Dat er dynamisch, maatschappelijk geëngageerd volk bij betrokken was, blijkt wel uit de vele bekende namen die in het boek voorkomen.
In onze studio ontvingen we schrijver Walter Lotens, mede-Elcker-Ik-oprichter Hugo Ongena, huidig coördinator Yaël Brakin en Wim Van Hees (wat die laatste met Elcker-Ik te maken had en heeft, hoort u in het audio-fragment). We spraken over de nieuwe sociale bewegingen van de jaren 70/80, de grote rakettenbetogingen en die van Hand in Hand tegen Racisme, het jammere taboe op professionele promotie in progressieve middens, hoe men na het wegvallen van subsidies een doorstart maakt, en vooral ook over de banden tussen oud en nieuw, zowel toen als nu. De bedoeling van het boek is dan ook nadrukkelijk niet om nostalgisch terug te blikken, maar juist om de aandacht te vestigen op de blijvende verbindende rol van Elcker-Ik. Die blijkt uit het lijstje jonge basisbewegingen die er een plaats vonden en vinden: Ademloos en Occupy, en nog recenter Een Andere Joodse Stem, Tafels van Vrede, Buurtfoyer Zuid, een Afrikaanse kunstkring … Daarnaast is er nog steeds een uitgebreid vormingsaanbod, en verzorgen zo’n zestig vrijwilligers in het centrum lessen Nederlands voor nieuwkomers (met/zonder papieren).
Elcker-Ik-radiospecial (augustus 2013) op Radio Centraal
Het boek is verkrijgbaar bij Elcker-Ik zelf, en in de Betere Boekhandel.

Vluchtelingenhulp: Al Ikram

Momenteel beleven we een ‘vluchtelingen-hype’. Niet dat de algemene solidariteit onbelangrijk is, maar sommige organisaties zijn, zowel nationaal als lokaal, al heel wat langer met de opvang en ondersteuning van hulpbehoevende nieuwkomers bezig. Eén zo’n lokale, die de afgelopen weken daarom ook meer in de kijker kwam te staan, is Al Ikram, een vzw gevestigd in de Kortrijkstraat in Borgerhout, die allerlei initiatieven voor minderbedeelden ontplooit. Oprichter Nordin Cherkaoui vertelde ons tijdens de voedselbedeling van vrijdagavond op een rustig pleintje om de hoek (om de haverklap onderbroken door zijn gsm, maar dat hebben we eruit geknipt) over de voorgeschiedenis en de werking van de vereniging. Op het einde van het interview mochten de kindertjes die braaf wat verderop waren gaan spelen nog een liedje zingen.

Moederdag met Memisa

Memisa, een medisch gespecialiseerde NGO, biedt u een nuttig alternatief voor commercieel moederdaggedoe. Zij berekenden wat de waarde van een bos bloemen of een doos pralines voor zwangere dames in Congo kan betekenen: een rit naar het ziekenhuis, een keizersnede … In de vorm van een fleurige kaart kunt u uw moeder zo zondag een stukje wereldverbetering-voor-moeders kado doen.
Die rit naar het ziekenhuis gaat dan specifiek per moto-ambulance: een motor met een karretje-met-matras erachter dat – zo voorzichtig mogelijk uiteraard – bij afgelegen gezondheidscentra kan komen waar de ambulance niet geraakt, en van waaruit tot nog toe dames in barensnood kilometers te voet naar het ziekenhuis moesten. Dat liep regelmatig slecht af. Men schat dan ook dat het nieuwe systeem om de andere dag een leven redt. Om buiten telefoon- en gsm-gebied te kunnen functioneren, zijn er voor het oproepen van de moto-ambulance in de gezondheidscentra omheen het ziekenhuis fonietoestellen* geplaatst, een soort lange-afstands-walkie-talkies die op zonne-energie werken. Belangrijk detail: dit systeem is geïnstalleerd en wordt onderhouden door lokale vakmensen, zoals Memisa ook met lokaal medisch personeel werkt, en via gezondheidscentra en ziekenhuizen van de overheid. In Congo doen ze dat al 27 jaar. Daarnaast zijn ze structureel aanwezig in Burundi, Mauritanië en India, en subsidiëren ze medische projecten van derden.
Memisa zette sterk in op millenniumdoelstelling 5: de moedersterfte moest met 3/4 omlaag. Het ziet er niet naar uit dat dat cijfer eind dit jaar gehaald zal zijn. Ze zijn ook actief betrokken, via het platform Action 2015, bij de opvolger van die millenniumdoelstellingen, de duurzame ontwikkelingsdoelen.
Samenwerken doen ze met het Tropisch Instituut (voor wetenschappelijk onderzoek) en met vroedkunde-opleidingen, omdat vroedkundigen ook hier dames in behandeling krijgen die uit landen komen waar heel andere praktijken gebruikelijk zijn. En dan is er het programma ziekenhuis voor ziekenhuis, waarbij zo’n veertig Belgische ziekenhuizen een band ontwikkelen met een gezondheidsgebied in Burundi of Congo. Zo’n gezondheidsgebied is typisch zo groot als een provincie bij ons, met zo’n 100.000 inwoners, één volwaardig ziekenhuis, en een tiental gezondheidscentra daar omheen die zowat de functie van onze huisartsen vervullen.
* Hier had ik graag een linkje geplaatst, maar googelen leverde enkel afbeeldingen van fondue-toestellen op :/

Armoede in Vlaanderen

 
Ondanks de financiële crisis van 2008 lijkt België goed te hebben standgehouden op het gebied van armoede en ongelijkheid. En gelukkig maar dat het zo goed gaat met onze economie en dat de rijkste laag van onze bevolking het steeds beter heeft: dankzij het wonder van de ’trickle down economics’ zal hun vooruitgang ook de armsten ten goede komen.
Maar kloppen deze vaak herhaalde mantra’s wel? Zijn we een landje waar slechts enkele in armoede leven, of is er veel te veel verborgen armoede? Wie is er allemaal arm?
Met Jos Geysels, o.a. voorzitter van o.a. 11.11.11. en de koepelvereniging Decenniumdoelen 2017, praten we over armoede in Vlaanderen. In deel 1 doen we aan begrippenverklaring: wat is armoede, wat is ongelijkheid? Hoe staat het met armoede in Vlaanderen? Klopt de foto die we van armoede hebben wel? In deel 2 hebben we het over de recente studie van Decenniumdoelen 2017 over de impact van de maatregelen van de Vlaamse en federale regering.
Jos Geysels schreef onlangs samen met Erik Vlaeminck een interessant pamflet over armoede: “De Schande en de keerzijde”.

Voorwaarts!? Kindervreugd

“We zorgen voor het geestelijk, lichamelijk en zedelijk welzijn van de Antwerpse schoolkinderen.” Met deze slagzin ging Kindervreugd van start in 1937, een tijd waarin men het noodzakelijk achtte dat bleekneusjes uit de stad af en toe eens een flink buitenluchtbad kregen. Dat kon residentieel, tijdens een vakantiekolonie van twee weken, of op dagbasis, op speelpleinen in de groene rand. Naast dit vakantie-aanbod kwamen er allerlei wekelijkse culturele en sportieve activiteiten tijdens het schooljaar. Dit totaalconcept was uniek, en groeide snel sterk uit, mede dankzij de vrijwillige inzet van heel wat leerkrachten uit het stedelijk onderwijs.
Sinds 2006 is Kindervreugd een zelfstandige vzw. De kolonies heten ondertussen themakampen, en duren nog steeds twee volle weken. De vroeger soms overbevolkte speelpleinen zijn aangevuld met de zogeheten Gekkootjes, kleinere speelpleintjes in de districten zelf. Die kennen een groot succes, want de kinderen zitten om de hoek, de ouders kunnen er binnenstappen en de begeleiders leren kennen, en inschrijven is ook mogelijk voor een halve dag is.
Twee aparte vzw’s verzorgen nu het aanbod tijdens het schooljaar: JESPO is er voor de sport, Kavka / Zappa voor de cultuur. Die cultuur is in de praktijk wel toegespitst geraakt op de groep 16+. Vandaar dat Kindervreugd zelf het cultuuraanbod voor de jongere leeftijdsgroep weer langzaam opbouwt.
Al sinds 1961 richt Kindervreugd eigen animator-curussen in. Nog steeds komen daar veel jongelui op af die eerder aan de activiteiten van Kindervreugd deelnamen, maar vanwege de goede reputatie van de cursus trekt die ook deelnemers uit andere jeugdorganisaties aan. Dat geeft een gezonde kruisbestuiving van andere methodieken, benaderingen, spelletjes … Verse animatoren staan in principe eerst een paar jaren op een speelplein / Gekkootje voor ze de verantwoordelijkheid op zich nemen een groep op een kamp in binnen- of buitenland te begeleiden. Animatoren mogen trouwens zelf een voorstel doen voor een themakamp, waarna samen gezocht wordt naar geschikte partners en infrastructuur. Die ruimte voor eigen initiatief maakt het voor hen boeiend om bij Kindervreugd betrokken te blijven. En er is ook regelmatig gelegenheid om mekaar alle duizend eens te treffen, vooral dan op de jaarlijkse barbecue op het eind van de zomer. Daar komen vaak al de eerste ideeën en contacten voor het komende jaar tot stand.
Bij het ontwarren van de kluwen Kindervreugd – stadsbestuur – stedelijk onderwijs verloor Kindervreugd de vanzelfsprekende beschikking over heel wat infrastructuur. Een paar jaar geleden besliste de stad dan nog om de stedelijke centra voor bos- en zeeklassen te sluiten. Van twee jeugdverblijven, Het Veen en Den Appeldijk, werd Kindervreugd de uitbater: tijdens schoolweken ontvangen ze er scholen, in de vakanties kunnen ze er zelf over beschikken. Maar aan de kust moeten ze infrastructuur huren, en dat vergt een zware financiële inspanning.
Kindervreugd wil nog steeds alle Antwerpse kinderen en jongeren de kans geven om op een betaalbare en leuke manier hun vrije tijd door te brengen. Dat is een hele opgave, nu 1/3 van de stedelijke en 1/1 van de provinciale subsidies geschrapt zijn. Het Gekko-fonds, speciaal voor het bijpassen van minder kapitaalkrachtige gezinnen, bestaat o.a. dankzij vrijgevige ouders die wat extra betalen. Een andere, steeds populairdere fondsenwervende activiteit is het jaarlijks galabal, telkens in een ander thema.
Een team van een tiental vaste werknemers leidt dit alles in goede banen vanuit het kantoor, dat sinds 2013 op het Kiel gevestigd is. Eén van hen is Dries Roelant, inhoudelijk coördinator. Hij kwam samen met Jef Groffen, onderwijzer in de Wereldreiziger en vrijwillig voorzitter van de vzw Kindervreugd, voor deze uitzending naar onze studio.

Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje
 

De OCMW-missie: sociale afbraak of semantische discussie?

Donderdag stemde de Antwerpse OCMW-raad voor een aanpassing van de OCMW-missie: het Antwerps OCMW garandeert vanaf nu niet langer de sociale grondrechten van de bevolking, en ziet ze haar rol beperkt tot het ‘bijdragen aan de sociale grondrechten’.
“Voor de meerderheid heeft niet elke Antwerpenaar recht op een menswaardig bestaan”, reageert de oppositie.
“Niets van”, aldus de meerderheid. “Er is geen sprake van dat we de maatschappelijke dienstverlening gaan verminderen.”
We spraken met schepen en OCMW-voorzitter Fons Duchateau (N-VA) en met raadslid Tatjana Scheck (sp.a).
“In 2001, toen de missie van het OCMW werd vastgelegd, was Antwerpen inderdaad de regisseur van het armoedebeleid. Maar vandaag is dat de stad, in samenwerking met OCMW en publieke en private partners uit het middenveld”, aldus Fons Duchateau. “Er is geen sprake van dat we de maatschappelijke dienstverlening gaan verminderen, er verandert niets voor de klanten van het OCMW. Het is niet langer het OCMW alléén die de grondrechten garandeert maar de stad geeft nog altijd die garantie. Dat staat in het bestuursakkoord en in de meerjarenbegroting.”

Fons Duchateau (N-VA): “Deze discussie gaat eigenlijk nérgens over: Gent ‘ondersteunt’, Oostende en Brugge ‘streven’… In geen enkele andere Vlaamse stad staat het woord ‘garandeert’ vermeld als het over grondrechten gaat.”

Tatjana Scheck van sp.a vindt dit geen semantische discussie. “De partnerorganisaties die vanaf nu dus mee verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van de sociale grondrechten werden in deze zaak niet geconsulteerd. Daarom is het middenveld dus niet gerust in de zaak en dat heeft ze ook duidelijk laten merken. “

Tatjana Scheck (sp.a): “Als zelfs het OCMW niet meer voor iedereen een menswaardig bestaan kan garanderen, wie dan  wel? De subsidies voor het middenveld zijn de afgelopen jaren trouwens verminderd, dus hoe gaat de stad dan die garantie waarmaken?”

Volgens Scheck moet de stap van het Antwerps bestuur gekaderd worden in de plannen van de Vlaamse spiegelcoalitie om de OCMW’s af te schaffen en de bevoegdheden over te dragen naar de gemeentelijke administratie. Dat zal de werking veel meer afhankelijk maken van de politieke agenda van de coalitie die aan de macht, aldus Scheck:
Tatjana Scheck: “Dossiers van OCMW-klanten worden tot 2019 behandeld door comités die samengesteld worden door meerderheid en oppositie samen. Daar worden zeer genuanceerde beslissingen genomen waarbij geen sprake is van politieke profilering. De stad stuurt het OCMW-personeel nu niet direct aan, het OCMW is een aparte organisatie.”
“Met de plannen van de Vlaamse regering blijven die comités wel bestaan, maar de leden ervan zullen aangesteld worden door de politieke meerderheid die aan de macht is.”

De macht van zorgverzekeraars in Nederland – SP heeft alternatief

De zorgsector in Nederland is in de greep van de zorgverzekeraars. De laatste tijd klinkt het gemor over de zorgverzekeringswet uit 2006 die verzekeraars vrij spel gaf. Deze instellingen zijn too big to fail geworden en ieder jaar lijkt hun macht te groeien. Ook wordt krijgen zij het verwijt dat ze, grootbankgewijs, voornamelijk bezig zijn met de winst en niet met de patiënten. Het is tragikomisch dat zorgverzekeraars boekenclubgewijs klanten proberen te lokken die zich vervolgens blauw betalen voor een pakket verzekeringen.  Is de ziektezorg wel een instrument voor de vrije markt? Renske Leijten, Tweede Kamerlid voor de SP, denkt van niet. We bellen met haar over de situatie en praten ook over het SP-alternatief “De Landelijke Zorg”.
Continue reading “De macht van zorgverzekeraars in Nederland – SP heeft alternatief”