The Ocean Cleanup

We belden noorderbuur Boyan Slat in Griekenland, waar zijn bijzonder verhaal een paar jaar geleden begon. Hij was toen zestien en, net als nu, op vakantie. Bij het duiken merkte hij plots hoe gruwelijk veel plastic er door het water zweefde. Dat probleem nam hij als onderwerp voor een werk op school. Hij ging er ook daarna nog zo volledig in op, dat hij intussen zijn studie zo heeft gelaten en zich helemaal bezig houdt met zijn oceanen-opruim-project, The Ocean Cleanup.
Sinds zijn TEDx-praatje hierover vorig jaar viraal ging, kreeg hij spontaan van alle kanten de nodige praktische, wetenschappelijke en materiële ondersteuning aangeboden, zodat nu fase 1 (technische & financiële haalbaarheidsstudie) afgerond is. Fase 2 heeft als doel over een paar jaar een proefversie te laten draaien. De crowdfunding hiervoor loopt vlotjes. Voor fase 3, de eigenlijke uitvoering, zouden eigenlijk internationale instellingen enthousiast behoren te zijn. Het project werd alvast vermeld in de openingsspeech van de eerste bijeenkomst van de nieuwe VN-Milieudeputatie (waarover ook vorige week al een interview). Klik hieronder, luister, en leer nieuwe termen als bijvangst en neutraal drijfvermogen.

Thorium: nog niet voor 2025

Jan Leen Kloosterman is als thorium-onderzoeker verbonden aan de Technische Universiteit van Delft. Hij legt ons uit wat een gesmolten-zout-reactor op thorium aan voor- en nadelen biedt tegenover de nu gangbare, zoals die in Doel. Wij noteerden:

Er is vier à vijf keer zo veel thorium als uranium op onze bol, en dat kan in een reactor bovendien volledig effectief gebruikt worden (tegen maar 1% van de uranium). Dat maakt dat we met thorium voor tienduizenden jaren in onze energiebehoeften zouden kunnen voorzien.
Momenteel is uranium wel goedkoper, omdat de investeringen in onderzoek, mijnbouw en technische infrastructuur daar al gedaan zijn.
Een reactor met gesmolten zout als medium is veiliger: een vloeibaar medium kan geen meltdown veroorzaken, er is geen hoge druk nodig, en het zout voert de hitte goed af.
Om op te starten, is er toch wel wat uranium nodig, dat dan in dat gesmolten zout het thorium omzet in ook uranium. Wie echt graag bommen wil maken, zal zich door zo’n nieuwe reactor dus niet laten tegenhouden.
Het kernsplijtingsafval van thorium blijft maximum 500 jaar even radioactief als dat van onze huidige kerncentrales met uranium, daarna is het 100 tot 1000 keer minder sterk radioactief.

Het idee van Bert Wollants (N-VA) om tegen 2025 in België zo’n thoriumcentrale te bouwen, is volgens Kloosterman niet realistisch: dat zou ten vroegste tegen 2035 kunnen. Hij pleit verder voor Europese samenwerking en financiering bij het onderzoek.
Lees meer:
– Document (pdf) over thorium-technologie van de Union of Concerned Scientists
– Ons gesprek met Bert Wollants in mei 2012

Elektriciteitsprijs stijgt: Electrabel en Co toch recht in hun schoenen?

Recentelijk werd het BTW tarief op elektriciteit verlaagd van 21 naar 6%, een daling van de rekening werd dus verwacht.
De stroomfactuur kreeg deze week media-aandacht toen ‘financieel analyst’ Pascal Paepen zijn beklag deed over het feit dat de elektriciteitsprijs die Electrabel hem aanrekent met 9 tot 14% zal stijgen.
Maar over welke stijging spreken we eigenlijk? Van de totale factuur, of van een stukje ervan?

‘Nutteloze maatregel’
Volgens Paepen steken de leveranciers de BTW verlaging in eigen zak, wat in eerste instantie ook aan hem bevestigd werd door de Energielijn van Electrabel die stelde dat de prijsstijging diende ‘om de verlaging van de BTW te compenseren’.
De beursman schuift de zwarte piet door naar de overheid: “De prijsverhogingen bij elektriciteitsleveranciers ter ‘compensatie’ van de btw-verlaging is nog een extra reden om ons vragen te stellen bij het nut van die fiscale maatregel.”

Als Paepen gelijk heeft en de leveranciers de BTW daling incasseren, dan betekent dit echter vooral dat de vrijgemaakte elektriciteitsmarkt niet werkt, een conclusie die intellectueel moeilijk ligt voor een beursspecialist.

Maar toch blijft de vraag of dit wel zo is. Het is namelijk zo dat de prijs van de elektriciteit slechts 30-40% uitmaakt van de totale factuur. Dus gaat de 10-14% stijging over de totale rekening of alleen de stroomcomponent? Daarover is Paepen niet helemaal duidelijk. Hij insinueert dat het over een stuk gaat want ‘zelfs na de verhoging zal ik overdag 4% minder betalen’, maar zijn rekening rammelt….
PVDA’s Appels en Peren
We bellen met Electrabel woordvoerster Anne-Sophie Hugé. Ze excuseert zich voor de gaffe van de Energielijn. “Het is absoluut niet correct dat de verhoogde factuur er kwam om de verlaagde BTW te compenseren en we bieden onze excuses aan als dat zo begrepen of uitgelegd werd .
Tom De Meester van PVDA+ stelde in een persbericht dat de prijsstijging van de ‘Easy’ Electrabel basiscontracten met 9 tot 15% niet kan verklaard worden door schommelingen op de elektriciteitsmarkt omdat de zogenaamde EPI index die gebruikt wordt om de marktprijzen te verrekenen op zijn laagste niveau staat in 2 jaar. Continue reading “Elektriciteitsprijs stijgt: Electrabel en Co toch recht in hun schoenen?” →

Griekenland: de strijd om het water

Op 18 mei organiseerde een coalitie van lokale organisaties onder de naam Soste to Nero (red het water) een referendum in de regio Thessaloniki. Daaruit bleek dat 98% van de bevolking geen trek heeft in de privatisering van de watervoorziening. Gevreesd wordt voor prijsstijgingen, terwijl nu al 30% van de Grieken hun waterrekening niet kunnen betalen; mindere kwaliteit, terwijl zo veel mensen kraanwater drinken; en bovendien ziet men dat privé-bedrijven hun beloftes op het gebied van onderhoud van en investeringen in de infrastructuur vaak gewoon niet nakomen. De geïnteresseerde bedrijven komen ook deels van buiten het land zelf, wat de vrees nog groter maak dat ze, uit gebrek aan voeling met de lokale bevolking, de boel zullen mismeesteren. We belden hierover met Maria Kanellopoulou van het Initiative for the non privatization of water in Greece, dat als koepel van lokale initiatieven fungeert en specifiek zelf de bijzondere situatie in en omheen Athene opvolgt. Zij herinnerde ons ook aan het eerste succesvolle Europese burgerinitiatief, dat Europa net opriep om een degelijke publieke watervoorziening te garanderen. Desondanks blijft het beleid toch steeds opnieuw op privatisering aansturen. Kanellopoulou spreekt over het post-democratisch tijdperk in een door bedrijfsbelangen geregeerd Europa, waarin Griekenland een proefkonijn lijkt voor mogelijk ook elders door te voeren maatregelen. Europese burgersolidariteit is dus noodzakelijk.

Veldbevrijders dinsdag weer voor de rechtbank

Op 29 mei was het drie jaar geleden dat in Wetteren een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid doorging: op een proefveld met genetisch gemanipuleerde aardappelen zouden de actievoerders planten vervangen door biologische soorten die net zo resistent zouden zijn. Met de actie wilden ze aanklagen dat de overheid zonder enig publiek debat voluit kiest voor het weinig duurzame agro-industriële landbouwmodel van de grote monoculturen, waarbij de ter discussie staande gentechnologie vooral tot gevolg heeft dat zaaigoed gepatenteerd en dus strikt eigendom van grote bedrijven wordt. De actie veroorzaakte heel wat deining. Elf deelnemers werden zowaar aangeklaagd en intussen ook veroordeeld voor bendevorming. Ze gingen in beroep, en komen dinsdag weer voor, deze keer in Gent. Bijzonder interessant is dat beklaagden van een gelijkaardige actie in Frankrijk in beroep werden vrijgesproken, omdat intussen het door hen geviseerde testveld illegaal was verklaard – en dat is ook met het Wetters veld gebeurd. Bio-ingenieur Barbara Van Dyck kwam in onze studio deze voorgeschiedenis uit de doeken doen, en vertellen wat er dinsdagochtend nog voor het proces op het programma staat: een schoffel-kata! (ook op fb)Drie thema’s wil ze ons graag ter overpeinzing meegeven:
1) Het recht op vrije meningsuiting brokkelt langzaam af, met buitensporige tenlastenleggingen als bendevorming, en ook middels GAS-boetes.
2) Wetenschappelijk onderzoek is niet bepaald meer onafhankelijk, aangezien het meestal mede-gefinancierd wordt door bedrijven die uiteraard enkel investeren in iets wat hen winst kan opleveren.
3) Een duurzamer landbouwmodel is noodzakelijk.

Eerdere interviews over de patatisten, waarvan het eerste een dubbelinterview met een veldbevrijder en iemand van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie vlak vóór de actiedag

Voorwaarts!? Longo Maï

Eén van de gevolgen van ‘mei 68’ was Longo Maï (Provencaals voor ‘Dat het lang moge duren’), een netwerk van landbouwcoöperaties in Europa. Het begon met een groep politiek actieve Zwitserse en Oostenrijkse jongelui die voor zichzelf en hun acties onafhankelijkheid wilden vrijwaren. In 1973 gingen ze van start in de Provence, moesten dan een tijd in ballingschap terug naar Zwitserland, maakten ook eerst een valse start in Duitsland (waar in de jaren zeventig de overheid gezien Baader Meinhof e.d. helemaal niet gediend was van alternatieve jongerenbewegingen), om nu, anno 2014, met negen landbouwgemeenschappen te eindigen: vijf in Frankrijk, en telkens één in Duitsland, in Oostenrijk, in Zwitserland, en zowaar in Oekraïne (momenteel gelukkig buiten het conflictgebied).

De bedoeling was uitdrukkelijk niét om zich af te zonderen, maar om buiten de thuisbasis actie te blijven voeren, zoals b.v. meteen al in 1973 met hun campagne om de Zwitserse overheden ertoe aan te zetten na de staatsgreep van Pinochet méér Chileense vluchtelingen op te nemen. Er werd ook langzaamaan een band opgebouwd met de lokale bevolking, niet evident in afgelegen gebieden waar men vaak sceptisch staat tegenover nieuwlichters. Maar de Longo Maï-kinderen gingen steeds naar de plaatselijke scholen, en mettertijd bewezen de coöperaties zich. In de Provence droeg de oprichting van de vrije radio Zinzine sterk bij aan het integratieproces.

Alle negen de coöperaties zijn het bezit van een gemeenschappelijk beheerde stichting, en functioneren a-hiërarchisch en organisch. Verder legt iedere coöperatie eigen accenten, afhankelijk van het initiatief van de bewoners. Gemotiveerde bezoekers / potentiële medebewoners zijn her en der welkom, en er is ook ruimte voor vakantiegangers.

We spraken eerst met Ieke Decker, een Nederlandse die er al sinds 1982 bij is en in Hof Ulenkrug in Duitsland woont, en belden daarna landgenoot Erik D’haese in de Provence.

Voorwaarts!? = uw tweewekelijkse dosis maatschappelijk engagement, zondag 17u
Alle Voorwaarts-uitzendingen op een rijtje

Cannabis: film, feest, debat

In onze studio: Joep en Kris van Trekt Uw Plant, de Antwerpse ‘social club’ waar men collectief door de wet gedoogde plantjes kweekt. Al een paar jaar organiseren ze in mei een cannabis-bevrijdingsdag. Dit jaar wordt die uitgebreid, zowel in de ruimte (groter plein) als qua programmatie als qua thematiek, want ook de voordelen van hennep als nuttige grondstof komt aan bod. Bovendien is er de maandag daarvoor een thema-avond in Klappei, en, in het licht van de naderende verkiezingen, een verkiezingsdebat de week erop.
Maandag 5 mei: docu What if cannabis cured cancer? met voorstelling Trekt uw Plant (fb)
Zaterdag 10 mei: Cannabis-bevrijdingsdag (fb) – Radio Centraal zal van hieruit rechtstreeks uitzenden van 15u tot 20u.
Woensdag 14 mei : Verkiezingsdebat (fb)

Verkiezingsmemorandum Petroleumfederatie

In haar Verkiezingsmemorandum pleit de Belgische Petroleum Federatie (BPF) voor miljardensubsidies en eist ze dat België zou lobbyen bij Europa om haar klimaat- en milieubeleid bij het oud vuil te zetten.
De toekomst van de raffinagesector staat inderdaad op het spel en dat is volgens de federatie het gevolg van 1) fiscaal beleid 2) milieuwetgeving 3) klimaatbeleid 4) energiebeleid
De maatregels waarvoor de Federatie pleit zijn niet alleen funest voor het milieu maar kosten mogelijks miljarden en bieden geen antwoord aan de achterliggende oorzaken van de crisis in de sector. Zeker niet als die sector haar miljarden investeert buiten Europa…
Continue reading “Verkiezingsmemorandum Petroleumfederatie” →

Europees beleid inzake de handel in wilde dieren

Alhoewel ook u waarschijnlijk dagelijks minstens één leeuw ziet (standbeeld, wapenschild, vlag …), zijn de levende exemplaren snel van onze bol aan het verdwijnen. De Britse organisatie Lion Aid wil daar iets aan doen, door op politiek vlak te lobbyen voor een betere beschermende wetgeving. Helaas gaat de realiteit de andere kant op, vertelt ons Dr Pieter Kat: er is de laatste jaren een enorme toename in de handel in illegale trofeeën, met een onverzadigbare markt in Asia voor super-kwakzalversingrediënten als leeuwenbeenderen, schubdierschubben en neushoornhoorn. Daarvoor worden astronomische bedragen betaald, juist omdat deze ‘producten’ mede door hun illegaliteit zo zeldzaam zijn; en dat maakt de hele handel dan weer aantrekkelijk voor wie snel rijk wil worden en geen last heeft van knuffelige gevoelens voor uitstervende diersoorten. Ook hier in Europa is er nog werk aan de winkel, b.v. in het controleren van de verdacht massale export van ‘antiek’ ivoor uit de VK. Op 10 april organiseerde de EC daartoe een conferentie.

Zaaigoed in Colombia na het vrijhandelsverdrag

Alma De Walsche van MO* komt dinsdagavond in Antwerpen om een ontmoeting te modereren met een delegatie van Colombiaanse boeren. Die zijn in Europa om aandacht te vragen voor één van de gevolgen van het vrijhandelsakkoord van hun land met de VSA. Daardoor kwam er een wet die stelt dat alle zaaigoed gecertificeerd dient te zijn, en daarvoor is een dure en niet zo evidente procedure nodig. Op deze manier is hun eigen zaaigoed illegaal geworden: tienduizenden tonnen werden, vaak onder politiebegeleiding, vernietigd. De landbouwers in Colombia zijn nu afhankelijk van de grote zaaigoedmultinationals. Het zaad dat ze daar kopen, is niet, zoals hun eigen zaad, aangepast aan de specifieke biotoop van hun eigen grond en omgeving. Het is bovendien afhankelijk van enkel door diezelfde producent aangeboden meststoffen en pesticiden. Belangrijke materie, want ook in Europa probeert de sterke lobby van de zadenindustrie de wetgeving te beïnvloeden. Onlangs nog werd een voorstel van de Europese Commissie in die zin door het Europees Parlement zowel in de werkgroep landbouw als in de werkgroep milieu tegengehouden. Bovendien is er ook tussen Europa en de VSA een vrijhandelsakkoord in de maak, waardoor de rijkdom en autonomie van de Europese landbouw onder druk kunnen komen te staan. Bekijk de trailer van de documentaire ‘9.70’, vernoemd naar de Colombiaanse wet die niet-gecertificeerd zaaigoed verbiedt, en hoor Obama zeggen: “Our workers are the most productive on earth, and if the plain field is level, America will always win”. Welja! De docu staat ook volledig online.
Dinsdag 1 april – 20u – CoSta, Sint-Andriesplaats 24: ontmoeting met de Colombiaanse delegatie, gemodereerd door Alma de Walsche. Hier op facebook.