Nick Meynen ging al een paar keer grondig op reis in Nepal. Hij publiceerde daarover ook een boek, waarvan onlangs een derde, bijgewerkte editie verscheen. Daarin is onder andere een hoofdstuk toegevoegd over zijn reis in het najaar van 2015, met de opdracht te onderzoeken waar onze giften na de aardbeving van april aan besteed waren.
In ons gesprek hadden we het voornamelijk over andere recente Nepalese gebeurtenissen: de in september eindelijk, na tien jaar rebellie plus negen jaar politiek getouwtrek, tot stand gekomen nieuwe grondwet; en de daaropvolgende maandenlange blokkade van de grens met India door de Madhesi.
Deze Madhesi wonen in de Terai, een strook Ganges-vlakte die zo’n 235 jaar geleden, bij de oprichting van Nepal, geannexeerd werd, en de grens vormt met India. Geografisch, cultureel, ecologisch … is deze laagvlakte heel anders dan het verder bergachtige Nepal. Vroeger bestond de Terai-vlakte uit oerwoud, waarin de Tharu woonden. Vanuit de hoofdstad kwam al snel het plan om steeds meer bos te rooien en er landbouwgebied van te maken. Pahadi uit het bergachtige deel van Nepal kwamen zich als grootgrondbezitters in de vlakte vestigen. Vanuit India kwamen er steeds meer Madhesi werken: zij vormen nu zo’n 25% van de bevolking. De Tharu zijn mettertijd een minderheid geworden.
De nieuwe grondwet was een klap in het gezicht van de Madhesi: ze kunnen moeilijk de Nepalese nationaliteit krijgen, zijn minder goed dan voorheen vertegenwoordigd bij de overheid, en de nieuwe indeling van het land in districten bevalt hen evenmin. Ze zagen geen andere manier meer om druk uit te oefenen dan een blokkade van de grensovergangen met India. Het is overigens niet de eerste keer dat dit gebeurt.
Nu is de import uit India voor Nepal letterlijk van levensbelang. Honderdduizenden kinderen kwamen zonder medicijnen te zitten, en nog veel meer mensen zonder brandstof – dus: niet koken, niet verwarmen, niet rijden …; honderdduizenden jobs vielen weg; honderdduizenden mensen zakten onder de armoedegrens. Na een maand voorspelde men al dat de impact van de blokkade die van de aardbeving zou overtreffen. In januari kwam er een politiek compromis, zodat begin februari het vrachtverkeer weer de grens over mocht. “De lont is gedoofd, maar de bom is niet echt onschadelijk gemaakt”.
Wie graag toch ook nog weet waar de noodhulp heen ging, kan hier het het MO*-dossier van Nick Meynen lezen.

Donderdag kon iez Rajagopal interviewen, een Gandhiaanse activist die de laatste jaren in het nieuws kwam door de grote marsen voor landrechten in 2007 en 2012 in India, georganiseerd door het door hem opgerichte Ekta Parishad (‘Eenheidsforum’).
Tijdens de uitzending zonden we het fragment uit waarin hij vertelt over zijn werk in de Chambal-vallei begin jaren zeventig. In een paar jaar tijd konden een paar doorzetters daar het uitzichtloze klimaat van geweld en rechteloosheid ombuigen, met als orgelpunt de collectieve vrijwillige overgave van honderden dacoits (bandieten) op 14 april 1972.
U kunt ook het volledige interview beluisteren, waarin Rajagopal eerst over zijn tijd vóór de Chambal-sage vertelt, en hoe hij daarna besefte dat de oorzaak van het probleem bij een tekort aan landrechten zat en zich voor deze zaak ging inzetten. Resultaat: een paar massale marsen op Delhi, die politieke beslissingen forceerden. Een bijkomend probleem vormt de globalisering. Als de landrechten van de armen bedreigd worden door lokale actoren, kan men die nog wel overtuigen dat ze zelf belang bij hebben bij een rechtvaardige = ook voor hen veiligere samenleving. Maar land wordt nu vaak van armen afgepakt door buitenlandse bedrijven, en die kan het, mits militaire bescherming van het bedrijf, verder weinig schelen of een gebied onleefbaar gewelddadig wordt: zij wonen daar tóch niet. Verder plaatst hij nog wat kanttekeningen bij ons ‘gesloten’ opleidingssysteem.
Rajagopal op facebook

Muruganandam Murugathas, Thas voor de vrienden, kwam 18 jaar geleden uit Sri Lanka naar België. Omdat hij maar geen geboortebewijs (absurd concept, trouwens) kreeg van de Srilankese ambassade, raakte hij nog steeds niet ‘gelegaliseerd’. Intussen heeft hij hier een gezin en een actieve rol, zowel in de Tamil-diaspora als in andere sociaal geëngageerde bewegingen. Een paar weken geleden werd hij, nadat hij zijn kindertjes naar school had gebracht, plots opgepakt en in een gesloten centrum gestopt, vanwaar hij ieder moment het vliegtuig op gezet kan worden. Het is vrijwel zeker dat hij bij aankomst in Sri Lanka het slachtoffer zou worden van mensenrechtenschendingen: zelfs de VN verklaarde dat het daar niet pluis is, Nederland en Engeland wijzen al principieel geen Tamils meer naar Sri Lanka uit. Zijn vliegtuigticket voor gisterenochtend is in ieder geval al verlopen, want donderdagavond werd een aanvraag tot schorsing van het uitwijsbevel ingediend. Op de uitspraak is het nog even wachten.
Facebookpagina met het laatste nieuws & petitie
 

Op twee oktober vertrok een mars op Delhi die daar met 100.000 (!) deelnemers aangekomen zou zijn. Die mars, georganiseerd door Ekta Parishad, wilde een betere wetgeving qua landrechten afdwingen van de Indiase overheid. Ze kwam echter nooit in Delhi aan: halverwege al, toen er ‘nog maar’ 50.000 mensen meeliepen, ging de overheid met de organisatie onderhandelen, wat tot een blijkbaar bevredigend akkoord leidde. We hoorden – in het Frans – meer over de voorgeschiedenis van deze beweging van Jacques Vellut, één van de buitenlandse woordvoerders.